ویژه نامه یکصد سالگی ساتم الغ زاده، نویسنده شهیر تاجیک، محوریت موضوعی این شماره از فصلنامه « نامه پژوهشگاه » را تشکیل می دهد. در این شماره می خوانیم: 1- سیری در بایگانی ساتم الغ زاده، 2- ادبیات تاجیک، 3- سرنوشت نویسنده و ادراک تاریخ، 4- روایت سغدی، 5- گوینده حماسه ملت خویش، 6- داستان غضب و اقتدار مردم، 7- از مکاتبات استاد ساتم الغ زاده و 8- صورت بشری و سیرت ملکی.
دکتر علی اصغر شعردوست، مدیر مسئول این فصلنامه طی یادداشتی در آغاز این شماره از « نامه پژوهشگاه » می نویسد: « در سال 1929 میلادی، زمانی که جمهوری تاجیکستان به عنوان کشوری مستقل در قالب اتحادیه شوروی به رسمیت شناخته شد، ادبیات این کشور نیز همانند سایر جماهیر شوروی، تابع سبک « رئالیستی سوسیالیستی » شد. صدرالدین عینی و ابوالقاسم لاهوتی از پیشگامان و پایه گذاران این سبک در نظم و نثر در جمهوری تاجیکستان به شمار می آیند. در این میان ساتم الغ زاده یکی دیگر از پیشروان نثر تاجیک است. شروع فعالیت های ادبی وی از نقد ادبی و تحلیل و تحقیق است. گذشته از مقالات، وی در تهیه و نشر « نمونه های ادبیات تاجیک » شرکت داشت و فصل هایی را درباره زندگی و آثار رودکی، دقیقی، ابن سینا، فردوسی، ناصر خسرو، سعدی شیرازی و احمد دانش نوشته است. در سالهای 1930-1950م. در صفحات مطبوعات، در کنار مقالات انتقادی، داستانهای کوتاه و حکایات الغ زاده نیز به طبع می رسیدند. تألیف آثار کلان حجم منثور توسط الغ زاده اساسا بعد از جنگ جهانی شروع شد وی در گسترش نثر رئالیستی تاجیکی سهم ارزنده گذاشت. سهم ایشان در بخش ترجمه نیز بزرگ است. الغ زاده سیمای انسان دانشمند، بافضیلت و صاحب قابلیت کم نظیر و قادر به کارهای بزرگ و شایسته را تصویر می کند. نقش انسان آفریده او صاحب دل، صاحب نظر و فداکار است. فداکاری اساس کارهای نیک، دوری از خودبینی و جهل و خدمت به خلق خود است. کسی که این صفت را ندارد، تنگ نظر، دون همت و پست فطرت است و از کار و عمل او فقط بدی می روید.
این شماره از نامه پژوهشگاه به پاسداشت یکصدمین سالگرد تولد نویسنده شهیر و فقید تاجیکستان ساتم الغ زاده اختصاص دارد و شامل مجموعه ای از مقالات ادیبان تاجیک و روس در خصوص وی می باشد. امید است این مجموعه سهمی ولو اندک در شناساندن این نویسنده مشهور داشته باشد.»
علی اصغر شعردوست
سفیر جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان
بهار 1392 خورشیدی/ 2013 میلادی