کتاب شناسی فردوسی و شاهنامه به کوشش عبداله جان یونس اف

کتاب شناسی فردوسی و شاهنامه عنوان کتابی است که به قلم و کوشش عبداله جان یونس اف و میرزا ملا احمد اف تدوین یافته که با دیدی محققانه به پژوهش در شاهنامه فردوسی، حماسه و شاهنامه سرایی می پردازد. در دیباچه این کتاب، سرسخنی به قلم دکتر شعردوست سفیر جمهوری اسلامی ایران، نگاشته شده است که من باب مقدمه ای بر این کتاب به تشریح ویژگی، اهمیت و چگونگی سیر ماندگاری شاهنامه فردوسی از گذشته تا کنون  می پردازد. در این سرسخن می خوانیم:

« شاهنامه، حماسه یگانه استاد توس، پدیده ادبی خاص است که تجلی اندیشه های انسانی و پیشرو در قالب بهره گیری شگفت آور از ظرفیت های تصویری زبان فارسی قرن چهارم هجری در آن به آسانی حاصل نشده است. تضادهای پر تعداد میان هدف و بینش شاعر از یک سو و شرایط اجتماعی، فرهنگی، مذهبی دوران او از سوی دیگر با موفقیت آمیزترین شکل در این منظومه وحدت یافته است. این اثر، همچنین تجلی متعالی ترین اشکال توازن و تناسب سازی های فرم و محتوا در نوع هنری حماسه است. شاهنامه، حماسه هنرمندانه ای است از سرگذشت پیدایش انسان و زندگی او در ادوار مختلف تاریخی که با مرگ مرگ یزگرد سوم، آخرین پادشاه ساسانیان پایان می یابد. اما خود ویژگی شاهنامه در این است که محتوای آن در هر دوره ایمی تواند به نیروی عظیم فکری و اجتماعی بدل گردد. شاهنامه، پدیده ادبی دوران تاریخی خاصی است. شاهنامه آمیزه ای است از اسطوره و تاریخ. امروزه بررسی و تحقیق درباره شاهنامه فردوسی به عنوان یک شاهکار بزرگ ادبی و تاریخی، موضوعا با حوزه هایی چند از تحقیقات علوم ادبی و انسانی از جمله حوزه تحقیق و تصحیح انتقادی متون و رشته های دیگر علوم ادبی و انسانی، از جمله اسطوره شناسی، اسطوره شناسی تطبیقی، ادبیات تطبیقی، جامعه شناسی ادبیات، جامعه شناسی تاریخی، تاریخ، روانشناسی اجتماعی و تاریخی، تاریخ ادبیات، نقد ادبی و رشته هایی نظیر اینها که موضوع پژوهشهایشان مسائلی است چون منشأ و بنیان اساطیر ، کیفیت تبدیل اسطوره به حماسه ، مقتضیات تاریخی –اجتماعی شکل گیری و تکوین حماسه های ملی و حماسه های مذهبی، روانشناسی حماسه و اسطوره، ساختار تفکر اساطیری، تحلیل نظام فکری حماسه، اشکال چندگانه بیان حماسی، کاربر اسطوره و حماسه در زندگی انسان و غیره سر و کار می یابد.

از نخستین دهه قرن 19 میلادی که نخستین پژوهشها در زمینه شاهنامه از سوی اروپائیان آغاز شد تا به امروز، یعنی با گذشت بیش از دویست سال، هزاران رساله و مقاله ادبی در زمینه شاهنامه چاپ و منتشر شده است که تنها پرداختن به تاریخچه ای از تتبعات شاهنامه شناسی، خود موضوع رساله ای کلان حجم است. « کتاب شناسی فردوسی و شاهنامه، به کوشش و اهتمام جناب آقایان عبداله جان بونس اف و دکتر میرزا ملا احمد می باشد که توسط پژوهشگاه فرهنگ فارسی تاجیکی سفارت جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان برای نشر آماده گردیده است. امیدوارم انتشار این برگ سبز  چراغی فرا راه محققان جوان تاجیک برای تحقیقات ارزشمند آینده باشد.»

علی اصغر شعردوست

سفیر جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان

فروزدین 1391/ مارس 2012