ولله علی الناس حج البیت من استطاع الیه سبیلا
حج، همایشی عظیم و شکوهمند است که تمام مسلمانان از ملیتهای مختلف در آن شرکت می کنند. و حضور آنان بیانگر پیوند عمیق بین اقوام و ملل گوناگون است، که تحت لوای دین مقدس اسلام گرد آمده اند و نمایشی از قدرت خویش را به معرض تماشا می نهند.
حج بازگشت دوباره به پاکی و پارسایی و بیعت دوباره با ابراهیم حنیف است که در پیمان خویش با خداوند آزمونهای دشوار از سرگذراند و سربلند بیرون آمد. سعی میان صفا و مروه حضور هاجر است بر بستر زمان. میلیونها کس به تأسی از وی به هروله فاصلۀ بین صفا و مروه را طی می کنند. در مراسم حج همه چیز در مقابل وحدت رنگ می بازد. در این موقف شریف باید پاک و بی آلایش و ساده در پیشگاه حضرت باری ظاهر شد؛ چرا که در اینجا شکسته دلی می خرند و بس. ارباب سرمستی و غرور را بر درگاه بی نیاز او جایی نیست. رنگها به بی رنگی بدل می شود، سفید و سیاه، سرخ و زرد همه و همه در یک صف رو به «او» می آرند. چشمها در چشمخانه در طلب دیدار اویند، گامهای شتابنده و بی قرار سراغ از سرمنزل معشوق ازلی می گیرد؛ قلبها در سینه ها محبت او را دارد و نفسها در هوای اوست.
جلال و جمال خداوند در حج متجلی است. حج سفر به ژرفای تاریخ است. بوی عبیرآمیز وحی را می توان از فضای مدینه و مکه به دماغ جان استشمام کرد. چکاچاک شمشیرهای مجاهدانی را که مکه را فتح می کنند و در ایام خوف و خطر به دفاع از مدینه برخاسته اند می توان شنید. نخلستانهای اطراف مدینه هنوز راز دردناک تنهایی پیشوای پرهیزگاران علی مرتضی(ع) را در خلوت خود نجوا می کنند. قبرستان بقیع هنوز از خون گرم سربازان پاکباخته لاله گون است. هنوز ناله های دردناک فاطمۀ زهرا(س) را می توان از پس دیوارهای مدینه شنید. شرح غربت غمناک او از زبان شبهای مدینه شنیدنی است.
حج روایتگر همه تاریخ اسلام است. از آن هنگام که، رسول خدا با بار رسالت سنگین خویش از غار حرا فرود آمد و بر زمان و مکان خویش شورید و جهان را و عصرها و نسلها را در معرض نفحات رحمانی قرار داد، تا روزی که مسلمین دوباره اسیر پنجۀ اشرافیت زرمند و زورمند گردیدند.
مأذنه های مسجد رسول هر سحر و ظهر و غروب بار دیگر مسلمین را به فلاح و رستگاری می خوانند؛ پیام با بزرگی خدای آغاز می شود و نفی خدایان دروغین را در پی دارد.
صدای روح بخش بلال هنوز بر فضای مسجدالحرام طنین افکن است؛ هنوز سرود فتح مکه که مجاهدان پاکباز به شور و گرمی می خواندند خون را در رگان مؤمنان به حرکت در می آورد. صدای شکستن اصنام جاهلی در فضا طنین افکن است. دستهای نورانی پیامبر خاتم محمد مصطفی(ص) را که در حال نصب حجرالاسود است می توان دید. حج تجلی گاه اشراق است. حج برائت و بیزاری از همه مظاهر شرکت و بیت پرستی و جاهلیت است که قلمرو اسلام را در معرض هدم و تباهی قرار داده است.