ارزیابی تحلیلگر تاجیک از عملکرد ایران در تاجیکستان طی 22 سال استقلال این کشور، در گفتگو با خبرگزاری « ایرنا »
آقای رشید غنی از تحلیلگران برجسته تاجیک در مسائل سیاسی آسیای مرکزی در گفتگوی خود با خبرگزاری ایرنا،ضمن مروری بر عملکرد سفرای جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان به تحلیل نقش این کشور در طول 22 سال استقلال تاجیکستان پرداخته و عملکرد و نقش ایران را مثبت و ارزنده ارزیابی نمود.
این تحلیلگر مسائل سیاسی با اشاره گوشه هایی از تاریخ وحوادث دوران قبل و بعد از شکل گیری استقلال تاجیکستان از جمهوری اسلامی ایران به عنوان نخستین کشوری یاد کرد که پس از استقلال این کشور سفارت خود را در ژانویه سال 1992 در شهر دوشنبه افتتاح کرد.
آقای رشید غنی در توضیح چگونگی روند شکل گیری استقلال تاجیکستان، بررسی مسائل جاری در این کشور از آغاز استقلال تا به امروز و چگونگی فراهم آمدن بسترهای مناسب برای همکاری های دو جانبه میان ایران و تاجیکستان گفتند: زمانی که تاجیکستان پس از انحلال اتحاد جماهیر شوروی به استقلال رسید این کشور پس از برگزاری انتخابات در یک فضای رویاروی سخت سیاسی قرار گرفت و ماه آگوست سال 1991 در مسکو نظامی کمونیستی عملا از بین رفت. این زمان تاجیکستان گرفتار اختلافات داخلی و گروههای متخاصم شد با این وجود همه گروهها به رشد همکاری های بین تاجیکستان و ایران اعتقاد و توجه داشتند. در این مرحله حساس رحمان نبی اف اولین رئیس جمهور این کشور تلاش به خرج می داد که زیر بار بیشتر روسیه نرود و گروه دمکرات خواستار روابط با امریکا بودند. نیروهای مخالف آن زمان مثل حرکت رستاخیز و حزب دمکرات تاجیکستان ایده احیای ملی را ترغیب و تشویق می کردند.
وی در ادامه افزود: حرکت رستاخیز و حزب دمکرات تاجیکستان در درجه مناسب و معقول به ایران توجه بیشتر داشتند و وضعیت به وقوع پیوسته این امکان را داد تا در ماه های اول سال 1992 روابط ایران و تاجیکستان بسیار به سرعت شکل گیرد.در این دوره میان دو کشور روابط دو جانبه برقرار شد و طرف ها برای گسترش همکاری ها به طور پیوسته کوشش به خرج می دادند. وقتی که نیروهای سیاسی تاجیکستان روی کار آمدند و سرسختانه در مقابل یکدیگر بودند نیاز به دخالت و حمایت ایران داشتند.
این تحلیلگر اظهار مسائل سیاسی همچنین طی مرروری بر نحوه عملکرد سفرای جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان و نقش آنان در تحکیم روابط، گسترش مناسبات دو کشور چنین اظهار داشت: اولین سفیر جمهوری اسلامی ایران «علی اشرف مجتهد شبستری» برای تحکیم استقلال تاجیکستان بیشتر تلاش می کرد و کشورش از ظهور هر گونه تنش در روابط دو جانبه جلوگیری می نمود. در چنین وضعی از علی اشرف مجتهد شبستری انتظار بود که روابط دو کشور دوست و برادر را در سطح بهتری قرار بدهد.
رشید غنی در ادامه ابراز داشت: در سال 1993 برای توسعه و گسترش همکاری ها میان دو کشور شرایط خوبی وجود نداشت، زیرا در تاجیکستان جنگ شهروندی حکمفرما بود. وی گفت: شبستری در چنین شرایط حساسی با عملکرد دیپلماتیک تلاش به خرج داد که روابط دو کشور در سطح بالایی باشد بطوریکه توانست زمینه تحکیم روابط دو کشور را فراهم سازد.
تحلیلگر مسائل سیاسی آسیا مرکزیدر باب دوران سفارت آقای سید رسول موسوی نیز گفت: سید رسول موسوی در پایان سال 1996 به عنوان سفیر جدید ایران در تاجیکستان تعیین شد زمانی که جنگ های شهروندی تاجیکستان به اوج خود رسید.
آقای رشید غنی به دیدار 16 ـ 18 جولای سال 1995 امامعلی رحمان از ایران و متقابلا در ماه می سال 1997 دیدار علی اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس جمهوری وقت ایران از تاجیکستان اشاره کرد و این دیدار را عاملی موثر در تحقق توافقنامه "صلح و رضایت ملی" تاجیکان دانستو در باب دوران سفارت آقای سید رسول موسوی گفت که وی در این هنگام از منافع دو کشور به خوبی حمایت کرد.
رشید غنی اظهار داشت: پس از امضای سازشنامه صلح و رضایت ملی میان تاجیکان ، جمهوری اسلامی ایران یکی از کشورهای اصلی کفیل صلح شد که در این رابطه نقش سید رسول موسوی را می توان ارزشمند توصیف کرد. موسوی همچنین برای تحکیم همکاری های اقتصادی میان دو کشور نیز گام های استواری برداشت.
این تحلیلگر سیاسی تاجیکستان خاطرنشان کرد: در این زمان برخی از شرکت های ایرانی سرمایه گذاری در این کشور را شروع کردند و شرکت های ساختمانی ایران در ساختمان راه آهن قرغانتپه ـ کولاب فعال شدند و چندین ایستگاه را در این مسیر ساختند.
وی در خصوص دوران سفارت آقای ناصر سرمد پارسا گفت: آقای سرمد پارسا در سال 2001 میلادی جایگزین سید رسول موسوی شد و در این زمان هم رشد و توسعه تاجیکستان افزایش یافت.در دوران سفیری سرمد پارسا جمهوری اسلامی ایران ساخت ساختمان تونل انزاب ( استقلال ) و نیروگاه برق آبی سنگتوده ـ 2 در منطقه ختلان را آغاز کرد و در این دوره شرکت های ایرانی در اقتصاد تاجیکستان بسیار فعال شدند.
آقای رشید غنی در توصیف دوران سفیری آقای علی اصغر شعردوست، از ایشان به عنوان یک چهره آشنا نسبت به دیگر سفاری مقیم تاجیکستان در میان مردمان این کشور، ذکر کرد و گفت: وی در تمام جنبه ها فعال و از تجارب بلند دیپلماتی برخوردار بوده و همواره با اهل قلمر و روزنامه نگاران همکاری مثمر و مفیدی داشت.
غنی اظهار داشت که شعردوست قبل از سفیر شدنش در تاجیکستان معروفیت زیادی داشت چون وی پیش از این نیز در راس هیات های ایرانی از تاجیکستان بازدید کرده بود.
این شخصیت سیاسی محقق و سیاسی تاجیکستان گفت: در دوران سفیری شعردوست نیز روابط دو کشور در تمام زمینه ها توسعه و گسترش یافت و وی توانست روابطی گرم و صمیمی را با اهل ادب تاجیکستان برقرار کند از سوی دیگر تجارت میان دو کشور به 210 میلیون دلار بالغ شد بطوریکه جمهوری اسلامی ایران در این مرحله به یکی از سرمایه گذاران بزرگ اقتصادی تاجیکستان تبدیل گردید.همچنین در دوره وی رئیس جمهور وقت ایران و رئیس جمهور تاجیکستان سفرهای متعددی به کشورهای یکدیگر داشتند.
وی گفت: در مجموع 22 سال استقلال تاجیکستان همکاری ها و روابط دو کشور بسیار مثمر و مفید بوده است.
لازم به ذکر است کهاز شش نماینده سیاسی ایران در تاجیکستان طی 22 سال گذشته چهار نفر سفیر و دو نفر هم به عنوان سرپرست فعالیت داشتند.