جمعه, 08 شهریور 1392 ساعت 04:30
تعامل فرهنگی و رابطه خط و زبان
در گذشته نه چندان دور، وقتی برای اولین بار به خاک پر راز و رمز ماوراء النهر قدم نهادم، هیچ گاه این تصور را نداشتم که نقش های موجود در ذهنم از شهرهای پر آوازه و مردم سربلند این سرزمین ها با وجود آن همه تضییقات و تهدیدات این گونه پر قدرت و پرنشاط و همانند سالهای پیش از استیلای نامحرمان باقی مانده باشد.
با اندک تأملی در حال و روز مردم آسیای مرکزی و بخصوص تاجیکستان و سایر شهرهای بزرگ این خطه، همانند سمرقند و بخارا، سماجت و پایداری مردم باصفا و پر صلابت این سرزمین در پاسداری میراث عظیم فرهنگی و هویت اعتقادی و ملی شان به وضوح قابل مشاهده است؛ مردمی که باورهای عمیقشان را شجاعانه و صبورانه پاس داشتند و از کیش الهی، زبان مادری و تمدن عظیمشان با تمام توان دفاع کردند. در این سالها دین و زبان تاجیکان در معرض تندبادها قرار گرفت، اما خللی نپذیرفت. زبان شیرین فارسی لحظه ای از زندگی شان رخت بر نبست، رودکی و سعدی و حافظ و بیدل مونس شبهای تارشان بود و اینک خدای را شاکریم که پس از سالهای طولانی جدایی دو ملت هم کیش و همزبان ایران و تاجیکستان به هم می رسند و با زبان مولوی و صائب با هم سخن می گویند.
شکر ایزد که ز تاراج خزان رخنه نیافت
بوستان سمن و سرو و گل و شمشادت
با وجود شالوده های فرهنگی در این مرز و بوم و بقای شگفت انگیز دین و زبان در طی این سالها با تغییر الفبای نیاکان به الفبای سریلیک، آسیبی مهم در فرهنگ نوشتار مردم پدید آمد که بر اثر آن امروز متأسفانه درصد محدودی از مردم این دیار قادر به خواندن و نوشتن زبان شیرین فارسی با الفبای نیاکان هستند. و از سوی دیگر این امر موجب گردید تا جریان انتقال فرهنگی و تبادل آثار اندیشمندان دو کشور محدود گردد.
در راستای این شرایط ویژه ضرورت حیاتی جامعه بود که مردم و مسئولین تاجیکستان اقدام سترگ بازگشت به الفبای اسلامی را عملا آغاز کردند که همت های بلند و تلاش های بی شائبه آحاد مردم در زمینه آموزش الفبای نیاکان افق های روشن را در منظر تاجیکستان قرار داده است. در خصوص بررسی لطمات وارده به فرهنگ این کشور بر اثر تغییر الفبا، سخن بسیار است که عدم امکانات، وجود ارتباط فرهنگی بین دو کشور در جهت برخورداری از منابع مکتوب از آن جمله اند. در کنار سایر عوامل تغییر الفبا باعث گردید که ادیبان معاصر دو کشور نه برای عموم، حتی برای ادبای دو کشور پوشیده بماند و طبیعی است که شناساندن آثار علمی و فرهنگی پدید آمده در دو کشور طی سالهای مذکور رسالتی سنگین بر دوش کارگزاران فرهنگی دو کشور می باشد.
به دنبال احساس چنین ضرورتی بود که از اولین ایام شروع همکاری فرهنگی جمهوری تاجیکستان طرح انتشار آثار مشترکی که حاوی ادبیات معاصر دو کشور در زمینه های نظم، نثر و ادبیات کودکان باشد، مورد توجه قرار گرفت و مقرر شد که محققین ایران و تاجیکستان نسبت به جمع آوری و تدوین مجموعه های آثار مشترک اقدام و آثار حاصله در هر دو کشور چاپ و توزیع گردد. چاپ مجموعه « پیمان » که انتشارات وزین « ادیب » با همت بلند استادان نامدار تاجیکستان در فرصت اندک به مناسبت گردهمایی فارسی زبانان و تاجیکان جهان در دوشنبه فراهم آورد و انتشار همزمان آن در ایران و تاجیکستان از سوی بین المللی « الهدی » و انتشارات « ادیب »، گامی هر چند ناکافی، در راستای معرفی آثار شعرای تاجیکستان می باشد.
آنچه بدیهی است، پیوندهای رو به رشد الهام گرفته از فرهنگ و ادب غنی و پربار فارسی با تکیه بر سه محور اساسی آیین، زبان و خط مشترک روز به روز استحکام بیشتری می یابد و در این میان سعادت از آن کسانی است که بتوانند نقشهای بیشتر و اساسی تری را ایفا کنند.
امید که ما نیز از آنان باشیم.
منتشرشده در
تالیف
آخرین‌ها از Super User
- درگذشت احياگر موسيقي «فلك» ، صفحه اول روزنامه اعتماد 1402/12/2
- بعثت شادابي حيات - صفحه اول روزنامه اعتماد 1402/11/18
- حضور در تئاتر لیلی و مجنون در تالار وحدت ؛ نمایشی از یعقوب صدیق جمالی
- عکس خوانی دکتر شعردوست (دیپلمات سابق و پژوهشگر آسیای میانه و قفقاز)
- بزرگداشت هشتادوچهارمین سالگرد تولد استاد ساوالان
