مراسم افتتاحیه نمایشگاه توانمندی های مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ایران در تاجیکستان چهارشنبه شب با حضور سفیر جمهوری اسلامی ایران، جناب آقای موحدی معاون دبیر مناطق آزاد کشورمان و هیئت همراه ایشان، اعضای محترم سفارت ایران، کارکنان محترم نهادهای ایرانی در تاجیکستان، تجار، صنعتگران، دانشجویان و ایرانیان مقیم، همراه با اجرای مراسم آیینی و محلی استانهایی چون بوشهر، آذربایجان، خراسان رضوی و سایر استانها، شاهنامه خوانی و نواختن سازهای سنتی ایرانی، در خانه ایران، واقع در شهر دوشنبه برگزار شد.
در ابتدای این مراسم جناب اقای دکتر شعردوست سفیر جمهوری اسلامی ایران به ایراد سخن پرداختند. ایشان در سخنان خود کشورهای جهان را برای تأمین سرمایه لازم، جهت ایجاد زیرساختهای اساسی رشد و توسعه اقتصادی، کسب فناوری های نوین، ایجاد اشتغال و مواردی از این دست، نیازمند برنامه ریزی برای جلب و جذب سرمایه های داخلی و خارجی دانستند و از ایجاد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی به عنوان یکی از مهمترین راهکارهای کشورهای مختلف دنیا برای نیل به این امر، در چند دهه اخیر نام بردند.
سفیر کشورمان در معرفی و بیان اهمیت مناطق آزاد تجاری چنین بیان نمودند: منطقه آزاد تجاری به منطقه ای اطلاق می شود که در آن کالا انبار می شود و بدون دگرگونی قابل توجه در آن، دوباره به کشور میزبان یا سایر کشورها صادر می گردد..... بنابراین ویژگی قابل توجه و برجسته مناطق آزاد تجاری این است که برای کالاهای داخلی کشور میزبان، مالیات در نظر گرفته نمی شود و سایر محدودیتهای تجارت خارجی در واردات و صادرات نیز بر مناطق مذکور اعمال نمی گردد. به عبارت دیگر، منطقه آزاد تجاری، قلمرو معینی است که اغلب در داخل یا مجاورت بندر قرار دارد و در آن تجارت آزاد با سایر نقاط جهان مجاز دانسته می شود.
دکتر شعردوست همچنین مناطق آزاد تجاری را عاملی برای تسهیل پیوند میان اقتصاد ملی و اقتصاد جهانی دانستند که در کشورهای مختلف مورد بهره برداری قرار می گیرند و دولتها برای بهره گیری از این مکان، زیرساختهای لازم را در این مناطق ایجاد کرده و تسهیلات متعددی را برای فعالان در این مناطق اختصاص می دهند.. ایشان تحولات اقتصادی جهان و تجربه های کشورهای توسعه یافته امروزی را بیانگر این مهم خواندند که تجارت خارجی می تواند محرک و عامل توسعه باشد بویژه در دنیای اقتصادی امروز که تغییرات و تحولات تکنولوژی به قدری سریع رخ می دهد که هیچ کشوری به تنهایی قادر به تولید جامع برای کلیه مصرف کنندگان جهان نبوده و توسعه بدون همیاری و بهره گیری و داد و ستد با دیگران ممکن نخواهد بود.
سفیر کشورمان در ادامه سخنان خود از تجربه تأسیس مناطق آزاد در قاره آسیا یاد کردند و اظهار نمودند: این امر نشان داده کشورهایی که در فضای سیاسی –اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی می زیستند و در عین حال خود را مقید به رعایت تشریفات زائد گمرکی، ارزی، اداری و سایر ضوابط و مقررات دست و پاگیر می دانستند، گرچه ایجاد مناطق آزاد را نباید تنها عامل برای دستیابی به توسعه ملی تلقی کرد، ولی به خصوص در این کشورها، ایجاد مناطق آزاد حداقل به عنوان ابزار آزمایشی توانسته برای توجیه رفع موانع ضد توسعه ای به کار گرفته شود و دانش و مهارت های جدید قابل توجهی از طریق مناطق آزاد کسب گردد. چراکه کشورهای در حال توسعه ای که به ایجاد منطقه ای آزاد روی آورده اند، بر این باورند که منطقه آزاد می تواند یاری دهنده آنان در رهایی از فقر و عقب ماندگی باشد . تکنولوژی، مدیریت و سرمایه را به کشور وارد کند و عوامل تولید داخلی را با علم و دانش فنی خارجی تلفیق کرده و کشور را در مسیر توسعه و همسو با اقتصاد جهانی قرار دهد.
دکتر شعردوست تجربه کشورهای موفق در زمینه عملکرد قوی در مناطق آزاد را نشانگر این امر دانستند که مناطق آزاد، پلی میان اقتصاد داخلی و جهانی با جهت گیری تولیدی، صادراتی، انتقال تکنولوژی و رشد و توسعه اقتصادی بوده است و در واقع مناطق آزاد تجاری –صنعتی در کشورهای در حال توسعه، ابزار توسعه اقتصادی برای کل اقتصاد در نظر گرفته می شوند، نه منطقه ای صرفا تجاری.
سفیر جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان ضمن اشاره به روابط گسترده ابران و تاجیکستان در تمامی عرصه های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، روابط قوی دو کشور در حوزه اقتصادی را یکی از مهمترین جلوه های همکاری بین ایران و تاجیکستان خواندند که استقبال قابل ملاحظه مقامات تاجیک و تأکید بر تداوم و کسترش این مناسبات را از سوی آنان در پی داشته است. چراکه از این امر به عنوان عاملی برای کاهش وابستگی به انرژی وارداتی و دستیابی به استقلال و رشد اقتصادی یاد می شود.
سفیر کشورمان در خصوص چگونگی تشکیل نمایشگاه توانمندی های تجاری و مناطق ویژه اقتصادی ایران در پی درخواست جناب آقای امامعلی رحمان، رییس جمهوری تاجیکستان از ˈجناب آقای محمود احمدی نژاد،رییس جمهوری اسلامی ایران در نوروز دو سال گذشته گفتند: نمایشگاه امروز در تاجیکستان نه همه توانایی های سازمان های مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی ایران، بلکه گوشه ای قابل حمل و بیان از اتفاقاتی در حال وقوع در این سازمان ها است و توانایی های متعددی در بخش های مختلف تجاری، صنعتی و ترانزیت این مناطق وجود دارد که در موقعیت ها و شرایط مختلف از آنها برای توسعه مناسبات با دیگر کشورها بهره برداری خواهد شد.
سفیر ایران از سفر برخی از مسوولان ارشد شرکت کننده در نمایشگاه در اولین ساعات ورودشان به شهر قرغان تپه خبر داده و افزودند: در این سفر مسوولان ایرانی زمینه های همکاری با مسوولان آن مناطق را بررسی کرده و ضمن آشنایی با ویژگی های آن مناطق، بستر لازم را برای برداشتن گام های بلندتر در توسعه همکاری ها در این مناطق فراهم خواهند کرد.ایشان همچنین ابراز امیدواری کردند که در آینده نه چندان دور شاهد همکاری های گسترده میان سازمان های مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی کشورمان در تاجیکستان و بالعکس خواهیم بود.
معاون توسعه مدیریت، حقوقی و امور مجلس دبیرخانه شورای هماهنگی مناطق آزاد نیز از علاقه مندی ایران برای ارتقا سطح مبادلات فی مابین در حوزه های مختلف بویژه فعالیت های مرتبط با مناطق آزاد و ویژه اقتصادی خبر داد و گفت: اشتراکات تاجیکستان با ایران در زبان، فرهنگ، دین و میراث فرهنگی و تاریخی بستر مناسبی برای گسترش مناسبات میان دو کشور می شود.
جناب آقای علیرضا موحدی افزودند : سفرهای متقابل مسوولان دو کشور در سال های اخیر و امضای تفاهم نامه ها و یادداشت های همکاری در حوزه های مختلف را می توان دلیلی بر این مدعا دانست.
وی با بیان اینکه زمینه های زیادی برای گسترش همکاری های متقابل میان تهران و دوشنبه وجود دارد، ابراز امیدواری کردند: فرصت برگزاری این نمایشگاه و حضور مدیران و مسوولین مناطق آزاد تجاری صنعتی و ویژه اقتصادی ایران در تاجیکستان سبب آشنایی هرچه بیشتر طرفین با ظرفیت ها و توانمندی های طرف مقابل شود. البته حضور شرکت ها و تولیدکنندگان فعال مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی در تاجیکستان می تواند امکان بررسی راه های کمک به توسعه ترانزیت با بهره گیری از ظرفیت های ایران را در این کشور فراهم کند.
آقای موحدی همچنین خاطر نشان کردند که حضور مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در تاجیکستان سبب توسعه هرچه بیشتر روابط اقتصادی و اجتماعی میان دو کشور خواهد شد.
گفتنی است نمایشگاه توانمندی های مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور که با همکاری سفارت ایران در تاجیکستان و توسط دبیرخانه شورای هماهنگی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی آغاز به کار کرده، تا روز جمعه 28 مهرماه برای بازدید عموم دایر است.