دیدگاه و اندیشه قلمی رجبعلی خدایاراف، زبان شناس تاجیک در باب کتاب « شعر معاصر ایران »

 

دیدگاه و اندیشه قلمی رجبعلی خدایاراف، زبان شناس تاجیک در باب کتاب « شعر معاصر ایران »، تألیف دکتر علی اصغر شعردوست سفیر جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان

کتاب « شعر معاصر ایران » به قلم دکتر شعردوست، به طبع رسیده است که برای اطلاع و آگاهی بیشتر خوانندگان تاجیک از محتوا و اندیشه جاری در کتاب، که دیدگاه مولف نسبت به شعر و شعرای معاصر ایران و برخی از آثار ادیبان این دیار ادب پرور را در برداشته است، با همت پژوهشگاه فرهنگ فارسی –تاجیکی سفارت جمهوری اسلامی ایران به خط سریلیک ترجمه شد و در اختیار محققان، پژوهشگران و علاقه مندان تاجیک قرار گرفت.

جناب آقای رجبعلی خدایاراف، زبان شناس تاجیک، در باب این کتاب در شماره 4 نشریه « روزگار » تقریظ و گزارشی از دیدگاه خود بر این اثر را در اختیار خوانندگان قرار داده است در این نوشته می خوانیم: " می توان گفت که ایرانیان و تاجیکان از گذشته تا کنون دارای روابط فرهنگی و ادبی بوده اند. اگرچه در دوران شوروی، شمع این روابط درخشش چندانی نداشت اما شمع وجود و پرتو آن بکلی خاموش نگشته بود تا آنکه در دوران استقلالیت دولت جمهوری تاجیکستان و افتتاح سفارت جمهوری اسلامی ایران به عنوان نخستین سفارتخانه در تاجیکستان، موجب گسترش بیش از پیش روابط گذشته گردید. تا این زمان در باب شعرای معاصر ایران  چندین مجموعه چاپ شده بود که به صورت جداگانه و یا بیان مختصری از  مجموع چند شاعر و نویسنده معاصر ایران تشکیل می یافت و بعدها این اقدام توسط اندیشمندانی چون مرحوم جابل دادعلیشاه، مرگن اف، فتح اله و شریف اف ادامه یافت و در سال 1987 مجموعه ای به عنوان « پیوند » توسط آنان انتشار یافت که در آن در ردیف نمونه های اشعار شعرای کشورهای هم زبان افغانستان، تاجیکستان، هند و پاکستان، برگزیده اشعار بیست و نه شاعر ایرانی نیز قرار گرفت. همچنین خوانند تاجیک توسط مجموعه « بیاض مهر » که در بر دارنده اشعار شعرای فارسی زبان بود، با نمونه های شعر شعرای معاصر ایران آشنا می شدند و پس از آن نیز انتشار مجموعه های شعری شعرای ایرانی در تاجیکستان سبب آشنایی بیشتر خوانندگان تاجیک با اشعار شعرای معاصر ایران شد. که در این ارتباط خدمات سفیر فوق العاده و تام الاختیار جمهوری اسلامی ایران، دکتر علی اصغر شعردوست، ارزنده و فراموش نشدنی است. "

این زبان شناس تاجیک در ادامه نوشتار خود دکتر شعر دوست را پیوندگر دوستی و روابط علمی و ادبی، اقتصادی و فرهنگی و تحکیم بخشنده صلح و دوستی میان تاجیکستان و ایران در نظر و تصویر ذهنی  خواننده تاجیک و مردم تاجیکستان از ایشان، معرفی کرده و از آثار درخور توجه سفیر کشورمان نظیر: «چشمه خورشید»، «کیمیای کلام»، «چشم انداز شعر معاصر تاجیکستان»، «یادگار روزگار»، «مجلس نشین قدس»، «نقش ایام»، «ایران در شعر معاصر تاجیکستان» و دیگر آثار ارزنده ایشان نام برده و در ادامه در باب کتاب « شعر معاصر ایران » چنین نگاشته است: " با انتشار کتاب «شعر معاصر ایران» به خط سریلیک توسط پژوهشگاه فرهنگ فارسی – تاجیکی سفارت جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان فرصتی فراهم آمد تا خوانندگان تاجیک بتوانند از آثار ادیبان معاصر ایران که به صورت جامع و مدون در این اثر گرد آمده است برخوردار شوند. و از آنجایی که کتاب مشخصا به موضوع چگونگی اوضاع شعر معاصر ایران اختصاص دارد، بنابراین مولف به جریان و سبک و شیوه های ادبی رایج در قرن های دیگر بصورتی اجمالی نظر کرده و بیشتر به ارائه نقطه نظر بر روی شعر معاصر ایران پرداخته و بدین واسطه زمینه و ضرورت پیدایش شعر دوران مشروطیت و بعد از آن را مورد تحقیق قرار داده است. علی اصغر شعردوت در کتاب خویش ضمن تحقیق، به بیان شرح حال و پاره ای از اشعار 60 تن از شعرای دوران مشروطیت، دوران پهلوی، دوران معاصر و پس از انقلاب اسلامی پرداخته که خوانند تاجیک با برخی از این اشعار برای نخستین بار رو به رو می شوند.

علاوه بر آن خوانندگان تاجیک از نوشته ها و تحقیقات ایشان در ارتباط با پیدایش شعر نو در می یابند که در فاصله سالهای 1942 تا 1979 شعر و شاعری در ایران با جوش و خروش ایجاد می شد و ادیبان و محققین در برابر شعر سنتی با شیوه نیمایی نیز شعر می گفته اند و در این دوره داستان سرایی، ترجمه آثار ادیبان غرب و تدقین و تحقیق ادبی، همچنین نقد ادبی نیز به میان آمده است. بطور کلی با مطالعه بخش های مختلف کتاب چنین بر می آید که علی اصغر شعردوست همچون محققی باریک بین در امر مطالعه و تحقیق و در عین حال آگاه به روندهای ادبی ایران، ضمن بررسی و ارج گذاری به اشعار شعرا، به بررسی منصفانه آنها پرداخته و نظرات خود را در مقایسه با گفته های دیگر ادیبان ابراز داشته است و در این امر از افراط و تفریط و یا حسن و قبه آثار شاعران بدور بوده است. در انتخاب و گزینش شعر شاعران نیز گوهر شناسی ظاهر کرده است. و باید گفت که بی شک تألیف چنین کتاب بزرگ و پر حجم، وقت زیاد، پشت کار مستمر، دقت نظر و تحمل پذیری بسیار را از مولف تقاضا می کند. که استفاده از بیش از 134 منبع و مأخذ تحقیقی که در آخر کتاب بدان اشاره شده خود گواه از وسعت دایره مطالعات دامنه دار  نویسنده این اثر دارد."