پیشگفتار ............................................................................................................

11

فصل اول: نمودهای اساطیری ........................................................................

13

اسطوره، متضمن بیان راز آفرینش ................................................................

13

اسطوره- «داستان نمونه» ...............................................................................

19

اسطوره، الگوی آسمانی شدة جوامع بشری .................................................

21

مفهوم دین و انواع و نقش آن در اجتماع .......................................................

23

پرستش مظاهر طبیعت .....................................................................................

25

احترام یا پرستش اجداد ...................................................................................

28

انواع دین یا معبودهای مختلف دینی ..............................................................

30

خدایان آسمانی .................................................................................................

31

خدایان زمینی ....................................................................................................

32

خدایان جنسی ...................................................................................................

33

خدایان حیوانی، یا توتمیزم ..............................................................................

33

خدایان انسانی ...................................................................................................

34

فصل دوم: آفرینش در ادیان و اساطیر .........................................................

36

سرچشمة روایات آفرینش ...............................................................................

36

خلقت در اساطیر بابلی .....................................................................................

39

خلقت در عقاید یهودی ......................................................................................

40

خلقت در قرآن مجید .........................................................................................

43

آفرینش در آیین زردشتی ...............................................................................

46

هفتمین روز .......................................................................................................

48

آفرینش انسان ...................................................................................................

52

خلقت انسان در اساطير يونان ........................................................................

58

خلقت انسان در بين النهرين ............................................................................

59

خلقت انسان در اساطير زردشتی ...................................................................

59

خلقت انسان در اساطیر چين ...........................................................................

60

آفرینش انسان در اساطير آفريقا ....................................................................

60

آفرينش زن ........................................................................................................

61

عنصر یزدانی در آفرینش انسان ....................................................................

62

اسطوره‌شناسی تطبیقی آفرینش .....................................................................

63

الف- آشفتگی نخستین .....................................................................................

63

ب- نخستین آفریننده .......................................................................................

66

ج- نظام طبقاتی، پندارهای اسطوره‏ای و مقام انسان ...................................

68

د- زن و مرد نخستین ......................................................................................

70

گناه نخستین و قصة هبوط .............................................................................

72

فصل سوم: قداست آسمان و زمین ................................................................

76

آسمان ................................................................................................................

76

آسمان، جایگاه خدایان .....................................................................................

76

دوری خدا ..........................................................................................................

79

خدا، مفهومی فلسفی .........................................................................................

81

معراج ..................................................................................................................

84

آسمان در فرهنگ اسلامي ...............................................................................

85

آسمان در عقايد زردشتيان .............................................................................

89

آسمان در عقايد مانوی ....................................................................................

91

قداست آسمان ...................................................................................................

91

تقدس بلندي .......................................................................................................

91

گيتي و مينو .......................................................................................................

92

محور كيهان ......................................................................................................

93

معماري، هنري با رويكرد به آسمان ..............................................................

94

بناي زيگورات، تلاشي براي رسيدن به آسمان ............................................

95

اساطير صعود ...................................................................................................

96

آيين‌ها و رمزهاي صعود .................................................................................

97

معلق ماندن ميان زمين و آسمان ....................................................................

97

قداست زمین – مادر .........................................................................................

99

زمین – مادر ......................................................................................................

102

زمین – زن ........................................................................................................

104

زمین در اساطیر چینی .....................................................................................

105

زمین در مسیحیت ............................................................................................

107

آسمان و زمین، نخستین پدر و مادر .............................................................

107

ازدواج آسمان و زمین .....................................................................................

109

در آیین مسیحیت، خدا چگونه پدر شد؟ .........................................................

111

فصل چهارم: تجدید حیات و گیاهان ..............................................................

119

درخت محور عالم .............................................................................................

119

اسطورة درخت حیات .......................................................................................

120

قداست درخت ....................................................................................................

121

درخت-آب .........................................................................................................

123

درخت معرفت ....................................................................................................

124

درخت- مار .......................................................................................................

124

درخت- صلیب ..................................................................................................

127

درخت- سبزه ....................................................................................................

129

گیاه‌تباری ...........................................................................................................

130

دگرگونی به صورت گیاه .................................................................................

134

درخت مجدد حیات (و حیاتبخش) ...................................................................

135

فصل پنجم: اساطیر آب ...................................................................................

138

قدرت آب ............................................................................................................

138

اسطورة آب نماد حاصلخيزي .........................................................................

140

اسطورة آب به عنوان عامل طغيانگر ..............................................................

142

آب در چین ........................................................................................................

145

آب در مصر ......................................................................................................

146

آب در نظر اقوام سامی ....................................................................................

147

آب در نظر یونانیان ..........................................................................................

148

آب در هند ..........................................................................................................

149

آب در ايران .......................................................................................................

150

آب در افریقا ......................................................................................................

152

آب در اروپا .......................................................................................................

153

آب در امریکا .....................................................................................................

153

آب در آتیک .......................................................................................................

153

آب و سرانجام جهان ........................................................................................

154

آب در مسیحیت ................................................................................................

155

آب- زمین ..........................................................................................................

156

آب- ماه- زن ....................................................................................................

156

آب- زمان ..........................................................................................................

156

آب- مرگ ..........................................................................................................

157

رمزپردازی‌های آب ..........................................................................................

157

آفرینش کیهان از آب ........................................................................................

1159

رمزپردازی غوطه‌زنی ......................................................................................

161

غسل تعمید ........................................................................................................

162

تشنگی مرده ......................................................................................................

163

چشمه‌های معجزه‌آسا و غیب‌آموز .................................................................

165

تجلیات قداست آب و خدایان آب ....................................................................

117

جانوران و علامات پیوسته به آب ..................................................................

168

فصل ششم: اساطیر پایان جهان ....................................................................

171

الف- اساطیر یونان ..........................................................................................

172

ب- اساطیر اسکاندیناوی .................................................................................

173

ج- اساطیر هند ..................................................................................................

177

د- اساطیر ایرانی ..............................................................................................

180

هـ.- اساطیر بومیان آمریکا .............................................................................

187

و- در دیگر اساطیر ..........................................................................................

188

فصل هفتم: اساطیر طوفان ..............................................................................

192

اسطورة طوفان .................................................................................................

192

رمزپردازی طوفان ............................................................................................

206

فصل هشتم: اساطیر تجدید حیات ..................................................................

209

تجدید حیات زمان .............................................................................................

209

تکرار سالانة آفرینش کیهان ............................................................................

211

تکرار محتمل آفرینش کیهان ............................................................................

215

احیای کامل و تمام ...........................................................................................

217

رمزپردازی کیهان .............................................................................................

219

منظومة تجدید کیهان ........................................................................................

221

تخم کیهان ..........................................................................................................

222

جمع اضداد – الگوی اساطیری .......................................................................

228

اسطورة خدای نر و ماده .................................................................................

230

اسطورة دوجنسی بودن انسان .......................................................................

232

اساطیر نو کردن، و ساختن و راز آموختن ...................................................

234

ساختار اسطورة وارونا (Varuna) و ورترا (Vrtra) ......................................

227

فصل نهم: نوروز، اسطورة تجدید حیات ایرانی ............................................

240

جشن نوروز در اساطیر اقوام کهن ................................................................

240

نوروز در ایران باستان ...................................................................................

246

رمزپردازی شش‌گانة آفرینش در الهیات زردشتی .......................................

247

جشن ارواح مردگان .........................................................................................

251

شش گاهنبار در روایات اسلامی ...................................................................

254

فروهرها .............................................................................................................

261

نخستین انسان ..................................................................................................

266

کیومرث ..............................................................................................................

267

مَشی و مَشیانه ..................................................................................................

271

هوشنگ ..............................................................................................................

274

تهمورث ..............................................................................................................

276

جم (جمشید) ......................................................................................................

278

مَنُو ......................................................................................................................

288

کتابنامه ..............................................................................................................

291