سه شنبه, 02 مهر 1392 ساعت 03:30
شهرک سَرَزم، از کهنترین یادگارهای مردم آسیای مرکزی در شهر پنجکنت
سرزم، جماعت و شهرکی در شمال غربی تاجیکستان است که در ناحیه پنجکنت ولایت سغد قرار دارد. نام این شهر از واژه فارسی سرزمین گرفته شده است و دارای پیشینه حدودا 3400 –2000 پیش از میلاد است. این شهرک در سال 2010 در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو ثبت شد.شهرک قدیمی سرزم از کهنترین یادگارهای مردم آسیای مرزی است که رجوع به تاریخ آن از مدنیت، اشتغال به کشاورزی و توان شهرسازی و هنرمندی نیاکان بازگو می کند. در این مکان غالبا بناهای اداره ها و موسساتی با مساحت 100 تا 160 متر مربع بنیاد گردیده و اطراف آنها حجره های آراسته به عنوان سرای مهمان با دیوارهایی منقش به نگاره ها و نقاشی های منحصر به فرد جای دارند که توسط کوچه و پسکوچه های بعضا سنگ فرش شده از هم متمایز شده اند.
بناهای مربوط به منازل در این شهرک، بیشتر در قسمت شمال و غرب و بناهای اداری در قسمت جنوب و شرق واقع شده و بازار هنرمندان و صنایع دستی در جنب بناهای اداری و کوچه های مرکزی شهرک مذکور قرار گرفته اند.
عبادتگاههای سرزم بازتابی از تاریخ مذهبی مردمان این ناحیه است. در تالار عبادتگاهها، آتشکده های مربع و دایره شکل ساخته شده است که میان آنها آتشگاه نچندان عمیقی موجود است.
در جستجوهای باستانشناسی در این شهرک چندین نشانه اولیه پیدایش شهر و شهرنشینی را می توان مشاهده کرد. ازجمله بناهای مونومنتال، کوچه ها و خیابان های سنگفرش، عدم تساوی در ملکداری و تصنیف جامعه به قشرها و طبقات مختلف اجتماعی، رواج تجارت، بازارچه های هنر و صنایع دستی، تفکیک مشاغل ( اعم از کشاورزی، دامپروری، حفر معدن، زرشویی و زرگری، بافندگی و ریسندگی، چرم سازی، کنده کاری روی چوب، سنگتراشی و غیره...)، که رکن های خاص مدنیت و شهرنشینی در حوزه آسیا می باشد.
کشف تعداد قابل توجهی از لاجورد بدخشان، عقیق قیراقم، فیروزه خوارزم و فرغانه، ظرف های منقش ویژه فرهنگ بلوچستان و سیستان و افغانستان و غیره ...... در سرزم حکایت از رونق بازار واردات در این شهر کوچک و آمد و شد تاجران در آن دارد. البته ناگفته نماند که سرزم خود صادر کننده لاجورد و محصولات معدنی شمال و شرق آسیای مرکزی به قسمت های جنوب و شرق میانه بوده است.
در واقع می توان گفت که شهر سرزم به عنوان پایگاه آمیزش و تکمیل فرهنگ چندین قوم آریایی بوده و این بخش از سرزمین پنجکنت در برهه ای از زمان از جایگاه ویژه ای به لحاظ تمدنی برخوردار بوده است.
منتشرشده در
تالیف
آخرین‌ها از Super User
- درگذشت احياگر موسيقي «فلك» ، صفحه اول روزنامه اعتماد 1402/12/2
- بعثت شادابي حيات - صفحه اول روزنامه اعتماد 1402/11/18
- حضور در تئاتر لیلی و مجنون در تالار وحدت ؛ نمایشی از یعقوب صدیق جمالی
- عکس خوانی دکتر شعردوست (دیپلمات سابق و پژوهشگر آسیای میانه و قفقاز)
- بزرگداشت هشتادوچهارمین سالگرد تولد استاد ساوالان
