جمعه, 15 شهریور 1392 ساعت 04:30
تاجیکستان در آستانه بیست و دومین سالگرد استقلال
تاجیکستان عزیز همین روزها تجربه بیست و یکمین سال استقلال را پشت سر می گذارد و وارد بیست و دومین سالی می شود که فرزندان مدبر تاجیک و سیاستمداران و دولتمردان آینده بین و فردانگر، آن کشتی طوفان زده را با هنرمندی و جسارت و صد البته با تدبر و درایت از گرداب وحشتناک رهانیدند و اینک در آرامش و صفای آن را به سر منزل مقصود هدایت می کنند. امروز همه خرسند و شادیم از این که تاجیکستان عزیز توانسته است در این بیست و یک سال، استقلال خود را همچون گوهر چشم پاس بدارد و بر کینه توزی ها و شیطنت های دشمنانش چیره شود و اینک در آغاز بیست و دومین سال استقلال خود سربلند و ظفرمند سر خود را بالا بگیرد و شانه به شانه دیگر ممالک دنیا به آینده چشم بدوزد. اگر چه از عمر استقلال تاجیکستان بیست و یک سال می گذرد، اما تاجیکستان کشور بیست و یک ساله نیست، بلکه پیر چندهزار ساله است که تجربه دولتداری را دست کم هزار و صد و اند سال پیش با سرافرازی آزموده است. زمانی که در بیشتر نقاط جهان مردم در قالب قبیله ها و طایفه های کوچک هر کدام در فکر خویشتن و منافع قبیله کوچک خویش بودند و در ابتدایی ترین شرایط از لحاظ تمدن زندگی می کردند، فرزند با فرهنگ و عاقبت اندیش سامانی به فکر متحد کردن قبایل ایرانی بود و با تدبیر و کاردانی سرگرم بنیان نهادن دولتی بود که بعدها سرمشق دیگران شد و نظام دولتداری که سامانیان بنیان نهادند، از مترقی ترین و متمدن ترین نظامهای آن روز و عصرهای بعد از آن قلمداد می شود. اگر نظام دولتداری پیش از اسلام ایرانیان را نیز به حساب نیاوریم، همین صد و هشتاد سال حکومتداری سامانیان در ماوراء النهر و خراسان و تجربه های ارزنده ای که به دست آوردند، پشتوانه ای سخت و الگویی مناسب برای دولتداری امروز تاجیکان در تاجیکستان می تواند به حساب آید. دولتمردان و سیاستمداران امروز تاجیک بی تردید با نگاهی به گذشته می دانند که تاجیکان زمانهای پیشین چگونه با در نظر داشتن اهداف متعالی و آرمانهای بزرگ انسانی، با شایستگی تمام در فکر بسط و توسعه عدالت و فراهم کردن آرامش و آسایش برای ملت خویش و در سایه آن برای دیگران نیز بودند. سامانیان، این فرزندان شایسته ملت تاجیک، بیست و یک سال پیش با هدف برپایی دولت ملی و احیای تاریخ و تمدن غنی ایرانی مسیری را در پیش گرفتند که نتیجه طی طریق در این مسیر دستاوردهای درخشان سامانیان در دولتداری و نیز در فرهنگ و شعر و ادب، که هنوز که هنوز است مایه فخر و مباهات تاجیکان و ایرانیان است. یکی از عوامل ظفرمندی و پیشرفت سامانیان، عدالتخواهی، رعیت پروری، گسترش عدالت و امنیت و نیز رونق فرهنگ و ادب و هنر آنان بود که ریشه در اهداف سیاسی و رفتار تاریخی آنان و از سوی دیگر توجه امیران سامانی به علم و دانش داشت زیرا علاوه بر توجه وافر امیران سامانی به دانش و برخورداری از ذهن و روحی فرهیخته، دانشمندان و خدمتگزاران باتدبیر و خردمند را به خدمت می گرفتند و شایسته ترین فرزندان ملت را گرد خود جمع می کردند و از اندیشه و تدبیر آنان در آبادانی کشور و گشودن گره از کار ملت فایده می بردند که نمونه آنها حضور خردمندانی چون ابوالفضل بلعمی، ابوعبداله جیهانی، ابن علی اسفراینی و دیگرانی چون آنان در دستگاه سامانیان بود که پیش از هر چیز عشق خدمت به ملت و میهن را در دل داشتند و روح بزرگشان با اندیشه عشق به مردم عجین شده بود. باید گفت در روزگاری که مردم ستم کشیده ایران زیر ظلم و جور حاکمان به ستوه آمده بودند و فریاد دادخواهی آنان را تاریانه های امیران و فرمانداران ستمگر پاسخ می داد، دادگری و عدالت خواهی سامانیان موجب شد، تا اقوام ایرانی با اتکا به قدرت معنوی –تاریخی خود با اتحادی کم نظیر به رهبری سامانیان دولت ملی خود را بنیان نهند و با یاری دادن به فرزندان شایسته و مدبر خود، یعنی امیران سامانی، رونق سیاسی، فرهنگی و اقتصادی تاجیکان را فراهم آورند. امروز نیز با سرور و شادمانی تمام شاهدیم که فرزندان خلف سامانیان و ملت دوراندیش تاجیک با الهام گرفتن از رفتار متمدنانه نیاکان خود روزهای تلخ و خانمان سوز تفرقه و چند دستگی را به دور افکنده اند و با اندیشه احیای دولت ملی و تقویت آن، کینه توزی ها را در کنار نهاده اند و یکصدا و یکدل به پاسداری از استقلال خود و نیز به تقویت دولت ملی خویش پرداخته اند. امیدواریم با یاری این چنین مردم فهمیده و ملت دادخواه، دولت و حاکمیت تاجیکستان بتواند گامهای بلند و موثری در جهت رفاه و آسایش مردم بردارد و به بسط و گسترش عدل و عدالت موفق گردد، زیرا هر ملتی که این دو گوهر را به دست آورد، از زوال و نابودی برحذر خواهد بود.
صلح، خردمندانه ترین و فرهنگ ساز ترین و نیز پرفایده ترین رفتار به حال ملت امروز تاجیک بود که ستایش جهانیان را در پی داشت و علاوه بر این که آرامش و امنیت را برای مردم تاجیک به ارمغان آورد، خردمندی و تمدن و فرهنگ والای آنها را به جهانیان یادآور شد. اقدام خردمندانه مردم آینده نگر تاجیک در برقراری صلح تا سالها باید الگوی جهانیان باشد، تا به خاطر بهانه های خرد و انگیزه های خردتر و خودخواهی های کم بها و خودبینی های بی ثمر، منافع ملت خود را در خطر نیندازند و یکپارچگی و اتحاد و از همه مهمتر دستاوردهای تمدن ارزشمند نیاکان خود را چنین به آسانی بر باد ندهند.
دیگری در نظر داشتن منافع ملی و بها دادن به ارزشهای ملی و الگوهای فرهنگی و ملی و تاریخ تاجیکان است. دولت تاجیکان پس از استقلال، خصوصا در سالهای آرامش همواره سعی کرده است با الگو قرار دادن فرهنگ و تمدن اصیل تاجیکان به فرزندان و نوجوانان تاجیک و نیز به کسان دیگر یادآور شود که ملت تاجیک دارای اصالت و پیشینه ای کهن و قدیمی است و ملت تازه به دوران رسیده نیست که برای گذران زندگی خود از رفتار بیگانگان الگو بگیرد، بلکه دولت تاجیکستان همواره کوشیده است به احیای تمدن و فرهنگ کهن ایرانی –تاجیکی بپردازد و با این کار هویت ملی تاجیکان را از گزند هجوم بدخواهان و کینه توزی دشمنان خلق تاجیک که بقای خود و نیز بقا و افزونی منافع خود را در دوری تاجیکان از اصالت خویش و نیز در چند دستگی آنان می بینند، مصون داشته است. یکی از اقدامهای با ارزشی که در این راستا صورت گرفته است، ضرب و رواج پول سامانی است که علاوه بر ارزشهای فرهنگی، از لحاظ اقتصادی نیز کاری بود با ارزش و ستودنی.
کار بزرگ دیگری که تاجیکان، البته، پیش از استقلال آغاز کردند، تصویب قانون زبان بود، اگر چه تصویب قانون زبان به دوران حاکمیت اتحاد شوروی بر می گردد و حاصل تلاش ضیائیان و اندیشه مندان دل نگران تاجیک بود که می دیدند زبان مردم تاجیک به دلایل مختلف آماج دست درازی های مختلفی قرار گرفته و دستهایی با نیات شوم درکارند، تا روز به روز به نابودی زبان فارسی –تاجیکی کمک کنند و آن را تا به سرحد زوال و نابودی و فراموشی بکشانند. اندیشه شومی در پس این نیرنگ دشمنان ملت تاجیک پنهان بود و ضیائیان و دانشمندان غیور و وطن پرست تاجیک چه زیبا دستهای شوم پنهان در پس و پشت این اندیشه خصمانه را دیدند و دویدند، تا این خصم نابکار را که تبر بر ریشه می خواست فرود آرد، ناکار کنند و ناکامش بگذراند، چه آنان هر دو به خوبی می دانستند، اگر زبان ملتی را از او بگیرند، یا اگر ملتی زبان ملی و مادری خود را فراموش کند، هویتش را از دست خواهد داد و اصالتش را فراموش خواهد کرد و به راحتی در اختیار دشمن قرار خواهد گرفت. هر دو این را خوب می دانستند، چه او که می خواست تبر را بر ریشه فرود آورد و چه او که می خواست ریشه را از تبر دور دارد. تلاش ضیائیان ثمر داد و آنان موفق شدند نظر مساعد دولت و دولتیان را جلب کنند و قانون زبان را در شورای عالی به تصویب برسانند. هزار و صد سال پیش نیز فرزندان برومند تاجیک چنین کرده بودند.
اکنون آنچه انتظار می رود، این است که همه تاجیکان، تلاش خود را برای اجرای بهتر قانون زبان، مضاعف کنند و در این روزهای آرامش و بالندگی ملت تاجیک فرصت را برای غنی ساختن فرهنگ جامعه خویش و دانه چیدن از این خوان گسترده ای که نیاکانمان در سالیانی دراز با همت عالی و کوششی طاقت سوز و با تحمل مصائب و ناملایمت های فراوان برای خلق نجیب تاجیک چیده اند، بهره بگیرند. تصویب قانون زبان و نگرانی که ضیائیان و فرهیختگان تاجیک بر سرنوشت ملت خویش داشتند، کار بزرگی بود، اما همه کار نبود. کار بزرگتر و تمام کننده کار آن بزرگان این است که مردم فرهنگ دوست و متمدن تاجیک، همان نگرانی را که فرهیختگان شان دارند، دریابند و کار ناتمام آنان را تمام کنند و با توجه ویژه به زبان و خط فارسی هویت ملی خود را تضمین کنند و حصار فرهنگی مقاومی را دورادور خود ایجاد کنند، تا هیچ دشمنی طمع به اخلال در هویت تاجیکان نکند. ما، یعنی ایرانی و تاجیک اکنون که در پیشانی فراخ قرن 21 ایستاده ایم، در قبال دستاوردهای این بزرگان مسئولیم.
ایرانی و تاجیک استیلای عربان و ترکان را دیده است، زیر سم اسبان و برق شمشیران چنگیزیان لرزیده است، به اشتهای تیمور لنگ خونخوار، روان شدن خون عزیزانش را نظاره کرده است و نهایتا هجوم کوچیان را بر خراسان و ماوراءالنهر به خاطر سپرده است، اما هرگز زبان و هویت خود را نباخته است که زبان و هویتش او را مصون داشته است و در نهایت پیروزی را از آن او کرده است، چگونه؟ با فرو بلعیدن دشمن خونریز بی فرهنگ، با فرو بردن او در اندرون خویش و با تزریق خون فرهنگ در رگان او، خوی وحشی گری و خونریزی را از سر او انداخته است و او را چنان رام کرده است که گویا از ازل خداوندگار صلح و مهربانی بوده و نمونه اش رام کردن و پروراندن فرزندان چنگیز خونریز بود که در دامن فرهنگ ایرانی هر کدام از خوی وحشی گری نیاکان خود دست شستند و فرهنگ پروران و ادب یاران فرهیخته شدند.
در پایان باید خاطر نشان کرد که نگاه ما به تاجیکان و تاجیکستان با نگاهمان به دیگر کشورهای جهان و مردمانشان بسیار متفاوت است. این تفاوت چنان آشکار است که نیازی به توضیح آن نیست. وقتی ما با برادران تاجیکمان روبرو می شویم، بناگاه رودکی شیرین سخن پا در میانمان می گذارد و هر دو از زبان او می شنویم:
با اینکه دلم از غم هجرت خون است
شادی به غم توام ز غم افزون است
اندیشه کنم هر شب و گویم یارب
هجرانش چنین است، وصالش چون است؟!
امیدواریم در سایه تلاش ها و مساعی ملت سرافراز و کوشای تاجیک پا به پای رونق فرهنگی و اعتلای ارزشهای ملی، در آینده ای نزدیک شاهد اقتدار روز افزون تاجیکان در حیطه های یاد شده به همراه رونق و اقتدار اقتصادی این کشور عزیز باشیم.
منتشرشده در
تالیف
آخرین‌ها از Super User
- درگذشت احياگر موسيقي «فلك» ، صفحه اول روزنامه اعتماد 1402/12/2
- بعثت شادابي حيات - صفحه اول روزنامه اعتماد 1402/11/18
- حضور در تئاتر لیلی و مجنون در تالار وحدت ؛ نمایشی از یعقوب صدیق جمالی
- عکس خوانی دکتر شعردوست (دیپلمات سابق و پژوهشگر آسیای میانه و قفقاز)
- بزرگداشت هشتادوچهارمین سالگرد تولد استاد ساوالان
