استاد سیدمحمدحسین شهریارین تورک شعرینده اوخشاما و مرثیه ژانری

مین اوچ یوزآلتمیش یئدی نجی ایلین شهریور آیی نین ایگیرمی یئدی سینده ئوزمرثیه سینی ده، اوخشاماسینی دایازیژ دنیا حیاتی ایله بیریول لوق وداعلاشان استاد سیدمحمدحسین شهریار، چیرکین دنیای دالغین گوزلرین همیشه لیک یومدو.

او بودارلیق دا اؤز گؤزل اوفوقلو خلیاسینی صیغیشدیرا بیلمه ییب ابدی وارلیقا دوغرو آخیشدی گئتدی. دنیا گؤره ن گوزلر و باخیشلار قارشیسندان ایتدی و باییردان اؤز ایچریسینه کؤچن شاعر اؤزوندن ده اللهینا دوغرو سفرائتدی.

او بیر یئرده دئمیشدیر «گؤره سن منیم مرثیه می کیم دئیه جک؟» حال بوکی اؤزوده اؤز شعرینده ان حیرتلندیریجی مرثیه سینی دئمیشدیر.

شهریارین تورکجه یارادیجیلغی ندا مرثیه ژانری دؤرد حصه بولؤنمکده دیر. او اؤز روحی تلاطم لرینی یاندیریجی روحی وضعیتی نی بو دؤرد بؤلوم ده گوسترمیشدیر.

شهریارین تورکجه یارادیجیلغی ندا مرثیه ژانری دؤرد حصه بولؤنمکده دیر. او اؤز روحی تلاطم لرینی یاندیریجی روحی وضعیتی نی بو دؤرد بؤلوم ده گوسترمیشدیر.

بیر: معصوم اماملار، دینی رهبرلر و کربلا حادثه سی شهید لرینه عائد مرثیه لر.

بیر اوشاق لیق دا خوش اولدوم او دائیر گوی قاچاراق

قوش کیمی داغلاراوچوب یئل کیمی باغلاکئچدی

صونرا، بیردن قاطارآ لتیندا قالیب، اوستومدن

دئیه بیلمم نه قدر سئل کیمی، داغلار کئچدی

اوره گیمدن خبرآلسان: «نئجه کئچدی عمرون؟»

گوز یاشیملایازاجاق: «من گونوم آغلار کئچدی»

ایکی: سیاسی مرثیه لر

اوچ: دوست، تانیش، قوهوم اقربا و معاصرلری نین وفاتیندایازدیقی مرثیه لر

دؤرد: عمومی حیاتداباش وئره ن حسرتلره گؤره مرثیه.

بیلدیگنیزکیمی آذربایجان ادبیاتیندا 19 نجی میلادی عصرین آخرلاریناقدر تقریبا بوتون شاعرلرین دیوانیندا ائمه اطهار، اسلام پیغمبری و کربلا شهیدلری نین و مرثیه سی مهم بیر حصه، نوع و ژانرکیمی شعر دیوانلاریمیزین ورقلرینی دولدور موشدور. ایستر غزل ژانری ایله مشهور اولان شاعرلر ایسترسه ده حتی ساتیرا ایله تانینمیش شاعرلرین تقریبا هامیسی یوزلرله بعضا مینلرله نوحه و مرثیه شعرینه مالک دیرلر.

دربندلی میرزامحمد تقی قمری، ماراغالی میرزا حسین دخیل، سارابلی واقف، زنجانلی ملامحمد علی هیدجی، شماخی لی میرزه علی اکبر صابر، قبالی عباسقلی آقاباکیخانوف، نردلان لی شیخ علی طوطی ده ن دوتموش تبریزلی حاج رضا صراف، میرزاابوالحسن راجی، محمدامین دلسوز، جانسوز، عاصی عاصم، یحیوی اردبیلی، بیضا، انور، حاج حسین صحاف، میرزا صادق تائب، مشهدی علی اصغر دلریش، میرزه حسین کریمی، ذاکر، باکی، روفه گر، باقی، صابر، سالک، اظهر، مظهر و بوکیمی شاعرلر حتی ساتیریک اثر لری ایله مشهور اولان میرزاعلی خان لعلی یه قدر آذربایجان شعیه شاعرلری نین هامیسی مرثیه شعرلری یازمیشلار.

بو عنعنه آذربایجان کلاسیک ادبیاتی نین صؤن بویوک شاعری استاد سیدمحمدحسین شهریار واسطه طی ایله ده داوام ائتدیر یلمیشدیر.

استاد سیدمحمدحسین شهریاریان فارس دیلینده کی یارادیجیلغیندا مرثیه شعرلری ایله سیخ سیخ راستلا شیریق، آنجاق آذربایجان دیلینده یازدیغی اونون اثرلرینده حجم اعتباری ایله بودیلده کی شعرلری اساسا آز مقداردا اولدوغو اوچون مرثیه شعرلری ده بوقدردن آسیلی اولاراق آز حجم لی بیرمقداردا دیر.

او باشقا شعرلینده ده کئچمیش شاعرلردن الهام آلدیغی کیمی مرثیه شعرینده ده کئچمیش لرینده قایناقلانمیش قدیم زامانلاردا یازیلمیش مصراعلاری تضمین ائتمیش نظیره لر یازمیشدیر.

شهریار شناس لارین قیدینه گؤره شهریارین بیرینجی نوحه سی مشهدی علی اصغر دلریش ین یوز ایله یاخین آذربایجان لی لارین دیلینده گزن:

حسینه یئرلر آغلار گؤیلر آغلار

بتول و مرتضی، پیغمبر آغلار

بیتی ایله باشلانان شعری نه یازدیغی نظیره سی دیر. بونوجه ده شهریار دقیق اولاراق سلف شاعری نین اوسلوبونو ایزله ییب و اونون دئییم طرزی ایله نوحه یاز میشدیر.

حسین ین نوحه سین دلریش یازاندا

مسلمان سهلدیرکی کافر آغلار

کؤر اولموش گوزلرین قان دوتدی شمرین

کی گؤرسون اوز الینده خنجر آغلار

حسین ین کؤینگی زهراالینده

چکر قیها قیامت، محشر آغلار

آتاندا حرمله اوخ کربلاده

گوره یدین دشمن آغلار لشگر آغلار

قوجاغیندا گوره یدین ام لیلا

آلیب نعش علی اکبر آغلار

رباب، تیسگیل دؤشونده سود گورنده

علی اصغری یادا تیلر آغلار

باشیندا کاکل اکبر هواسی

یئل آغلار سونبول آغلار عنبر آغلار

یازداندا آل طاها نوحه سین من

قلم گؤردوم سیزیلدار دفتر آغلار

علی شق المقر، محراب تیلیت قان

قولاق وئر مسجد اوخشار منبر آغلار

علی دن «شهریار» سن بیراشاره

قوجاقلار قبری مالک اشتر آغلار

استاد شهریارین بوندان باشقا مرثیه اثرلری ده آذربایجان دیلینده شهریارین دیوانی نین صؤن نشرینده قید اؤلمونمورشدور. او بوادبی نوع ده کربلا شهیدلری و اسلام دینی رهبرلری نین شهادت و وفاتلارینا عائد یازدیغی مرثیه لردن علاوه او رهبرلرین یولونون ایزله ییجی لری و دوامچی لاری نادا او خشامالار و مرثیه لر یازمیشدیر. اونون دینی فکرلریندن ایره لی گلن سیاسی عقیده لری نده ده مرثیه فورمی معین یئرتوتموشدور. او اسلام انقلابی نین شهید لرینه و 8 ایل مدتینده ایران اسلام جمهوری سی نین ال به یاخا اولدوغو چتین محاربه ده جانلارینی الله یولوندا قویموش قوربانلارا فارسی و تورک دیللرینده مرثیه لر یاز میشدیر.

استاد بعضا شهیدلرین آتاسی کیمی بعضا سفر برقوه لرین شاعری کیمی بعضا ائلین اغ ساققالی کیمی حتی بعضا شهیدین آناسی نین دیلیندن ده مرثیه لر یاز میشدیر.

بو موضوعدا، آنا لار اوخشا ماسی شعریندن ایکی پارچار نقل ائدیریک:

روحون گلدی پنجره یه گوردوم نه بیر گؤزل قوشدو

باخیش دئدی غمگین اولما بایرام گلدی ده صور و شدو

بیردن باخدیم یوخ اولدو قوش هئچ بیلمه دیم نه واخت او شدو

شاید منیم گؤزوم بیردن آچیلدی باغ جنته

شهید بالام بایرام سنین گوروش قالسین قیامته

اوشاق لیغین کیمی بالا اوره گیمده دولانیرسان

گؤزلریمده یاش اولورسان، قالانیرسان، جالانیرسان

هر دن ده بیرداغ غم اولوب اوره گیمده قالانیرسان

داغلارکیمی باشی اوجا یاخشی چاتدین شهادته

شهید بالام بایرام سنین گؤروش قالسین قیامته

 

ادامه دارد...