متن سخنرانی در کنفرانس خود اشتغالی - کاخ وحدت شهر دوشنبه

موضوع : روابط و مناسبات جمهوری اسلامی ایران و جمهوری تاجیکستان ، گذشته ، حال و آینده

حضار گرامی ، مدعوین محترم سلام علیکم
ضمن اظهار خوشامد به عزیزان حاضر در نشست به عنوان عالی ترین نماینده جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان مواردی را در خصوص وضعیت و موقیعت روابط جمهوری اسلامی ایران و جمهوری تاجیکستان به اختصار معروض می دارم:
مناسبات جمهوری اسلامی ایران و جمهوری تاجیکستان در عرصه های گوناگون دوره های متفاوتی را تجربه نموده است. لیکن در این میان موضوعی که ضروی است مورد عنایت ویژه قرار گیرد ماهیت و جوهره اصلی آن است که با تکیه بر اشتراکات فرهنگی، زبانی، مذهبی و تاریخی چهره ای متفاوت را از خود به نمایش گذاشته است. زبان فارسی به عنوان ثروت مشترک و پایان ناپذیر دو کشور به شمار می رود که همواره مسیر ارتقاء مناسبات فیمابین را مساعدت و تسهیل نموده است. این مناسبات فارغ از تغییر و تحولات داخلی همواره مسیر پیشرفت و ترقی را طی نموده و هیچگاه دچار خلل و نقصان نشده، چرا که از ماهیتی استوار و مبتنی بر مراودات برادرانه و دوستانه برخوردار بوده است. روابط دو کشور در پی استقلال جمهوری تاجیکستان در نهم سپتامبر سال 1991 میلادی ( 18 شهریور 1370) رسما آغاز گردید و جمهوری اسلامی ایران به عنوان اولین کشوری بود که استقلال تاجیکستان را به رسمیت شناخت و بدون وقفه نسبت به ایجاد سفارت در شهر دوشنبه اقدام نمود. نظر به اشتراکات بی شمار و اشتیاق زائد الوصف متقابل جهت تجدید دیدار و با توجه به مضمون این بیت که :
هر کسی کو دور ماند از اصل خویش باز جوید روزگار وصل خویش
همزمان با اوائل دوران استقلال تاجیکستان روابط دو کشور بیشتر مبتنی بر شور و احساسات دو ملت به یکدیگر و عمدتا بر رفت و آمدها و مراودات فرهنگی متمرکز بود. بدنبال بروز جنگ های داخلی نقش بی بدیل جمهوری اسلامی ایران بیشتر حول محور پایان بخشيدن به منازعات و مهار بحران و بر ایجاد انسجام و یکپارچگی تمرکز یافت و بدنبال پایان جنگ های داخلی و ایجاد صلح و آرامش، دوران شکوفایی و توسعه مناسبات اقتصادی دو کشور آغاز گردید که از آن زمان به این سو روابط دو کشور در تمامی عرصه ها رو به گسترش و توسعه بوده است. سطح کمی و کیفی مناسبات فیمایبن در شرایط حاضر و در مقایسه با سالهای گذشته بسیار متفاوت و متنوع گردیده و در همه ابعاد و بخش ها دارای وضعیت منحصر به فرد و در عالی ترین سطوح قرار دارد. طی این سال ها انجام چندین نوبت سفر رؤساي جمهور به کشورهای یکدیگر که عمدتا در قالب بازدید دو جانبه انجام گرفته است، از نکات قابل توجه به شمار می رود که کمتر در عرف دیپلماتیک مسبوق به سابقه می باشد. - هشت مرحله سفر رئیس جمهور محترم تاجیکستان به کشورمان که آخرین این سفرها در بیستم اسفند 1387 به منظور شرکت در اجلاس سران کشورهای اکو در تهران انجام گرفت و متقابلا شش مرحله سفر رؤساي محترم جمهوري اسلامی ایران که آخرين آنها مربوط به سفر هفته گذشته جناب آقای دکتر احمدی نژاد می باشد - لیکن موضوعی که در این زمینه می بایست مورد عنایت واقع گردد این است که هر چند بواسطه وجود اشتراکات بی شمار فرهنگی، زبانی، دینی و تاریخی میان ایران و تاجیکستان همواره جایگاه ارتباطات فرهنگی میان دو کشور به عنوان محور اساسی و بنیادین روابط دو کشور به شمار رفته و مناسبات دو کشور در عرصه های گوناگون را تحت الشعاع روابط عالی دو کشور در آن بخش قرار داده است، لیکن با توجه به محتوا و ماهیت تفاهمات صورت پذیرفته و قراردادهای به امضاء رسیده بین دو کشور و اجرایی شدن بسیاری از توافقات فیمابین و روند عملیاتی شدن بسیاری دیگر، مناسبات دو کشور در سایر عرصه ها بویژه در بخش اقتصادی نیز طی چند سال اخیر شاهد ارتقاء و رشد چشمگیر کمی و کیفی بوده است. شایان ذکر است در راستاي توسعه روابط و همكاري در حوزه های مختلف، بيش از 160 سند همكاري در زمينه هاي سیاسی، اقتصادی، تجاری و فرهنگی، بين دو کشور به امضاء رسیده است که تقریبا تمامی حوزه های مهم را شامل می گردد. شایان ذکر است در سفر اخیر ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران به تاجیکستان علاوه بر بیانیه مشترک پنج سند در قالب یادداشت تفاهم و یا موافقت نامه بین دو کشور به امضاء رسید. لازم به یادآوری است مناسبات دو كشور در حوزه های مختلف بویژه در بخش اقتصادی از یک دهه گذشته وارد مرحله متفاوتی شد، لیکن از سه سال گذشته با آغاز دوران شکوفایی روابط اقتصادی فیمابین بویژه با اجراي پروژه هاي اساسي و زیربنایی مانند حفر و احداث تونل استقلال با بیش از 5 کیلومتر که هم اینک مراحل تکمیلی و نهایی را طی می نماید و همچنین شروع عمليات ساخت سد و نیروگاه برق آّبی 220 مگاواتی سنگتوده 2 که با قوت در حال انجام می باشد و از سوی دیگر فعاليت جدی و رو به گسترش شركتهای معتبر تجاری و سرمايه گذاران ايراني در تاجيكستان، مناسبات دو کشور وارد مرحله نوینی گردیده، به نحوی که هم اینک جمهوری اسلامی ایران در فضای اقتصادی تاجیکستان و در میان شرکای تجاری این کشور از جایگاه ممتاز و ویژه ای برخوردار بوده و در یکسال گذشته و علیرغم بروز بحران مالی بین المللی و تأثیرات و پیامدهای آن بر وضعیت اقتصادی دو کشور، روابط و مبادلات اقتصادی بین دو کشور جهش فوق العاده ای را تجربه نموده است. از سوی دیگر نگرش بسیار مثبت و تأکید همیشگی مقامات جمهوری اسلامی ایران و جمهوری تاجیکستان بویژه روسای محترم جمهور دو کشور در خصوص ضرورت تداوم همکاری و توسعه مناسبات و ایجاد و تقویت زمینه ها و ارائه راهکار و تسهیلات لازم جهت عملی شدن این امر، شرایط گسترش همه جانبه روابط دو کشور بویژه در بخش های تجاری و بازرگانی را فراهم آورده که می بایست به نحو مطلوب مورد توجه واقع گردد. هر چند در برخی مواقع اهداف و ایده آل های مورد نظر به نحو شایسته و بایسته محقق نگردیده، لیکن پیشرفت های مهمی در این زمینه حاصل گردیده است. یادآوری این نکته ضروری است که مساعت و همکاری های جمهوری اسلامی ایران در ابعاد مختلف به تقویت حسن تفاهم و توسعه مناسبات در تمامي عرصه ها کمک شایانی نموده است. از سوی دیگر یکی از موضوعاتی که همواره چشم انداز و محور همکاری کشورها بویژه در بخش های اقتصادی و بازرگانی را ترسیم نموده و به عنوان برنامه کاری راهبردی و زیرساختی در این مسیر محسوب می گردد و زمینه های همکاری کشورها را مشخص و بعضا راهکار و نحوه عملیاتی نمودن آنها را ارائه می نماید، مفاد مربوط به اجلاسیه های کمیسیون های مشترک اقتصادی و بازرگانی بین کشورها می باشد. در این خصوص متذکر می گردد تاکنون هفت اجلاسیه کمیسیون مشترک اقتصادی، بازرگانی، فنی و فرهنگی بین دو کشور تشکیل شده که آخرین آن در اردیبهشت 1387 در تهران برگزار گردیده است. در کمیسیون مذکور تفاهمات بسیاری در زمینه های بازرگانی، اقتصادی، سرمایه گذاری، بانکی، مالی، بیمه، بهداشت، کشاورزی، کار و امور اجتماعی، انرژی، صنعتی، معدنی، صدور خدمات فنی و مهندسی، علمی، فرهنگی، آموزشی، میراث فرهنگی و گردشگری، حمل و نقل، مخابرات و فناوری اطلاعات، اشتغال و آمورش فنی و حرفه ای حاصل شد. لازم به یادآوری است با عنایت به این موضوع که نقطه ثقل همکاری های اقتصادی دو کشور در چند سال اخیر بر بخش انرژی و ساخت نیروگاه برق آبی تمرکز یافته است، لذا طرف ایرانی ریاست جانب خود را از وزارت بازرگانی به وزارت نیرو و طرف تاجیک نیز ریاست جانب خود را از وزارت رشد اقتصاد و بازرگانی به وزارت انرژی و صنایع تغییر و محول نموده، تا از این طریق زمینه تسریع در پیشرفت پروژه های مشترک فراهم گردد. همچنین موضوع افتتاح و راه اندازی بیمارستان ابوعلی سینا از جمله مواردی است که نمایانگر همکاری نزدیک دو کشور در بخش های درمانی با محویت بخش خصوصی می باشد. در این خصوص بایستی اظهار داشت با اشراف و مساعدت سفارت جمهوری اسلامی ایران و با سرمایه گذاری بخش خصوصی مجهزترین بیمارستان قلب آسیای مرکزی در دوشنبه پایتخت تاجیکستان راه اندازی شد. این بیمارستان که با سرمایه ای نزدیک به 14 میلیون دلار و در مدت یکسال و نیم احداث گردید با کادری مجرب و متخصص در 15 شهریور ماه گذشته افتتاح گردید. این بیمارستان در حد و استانداردهای قابل قبول و مجهز به اتاق های جراحی قلب، بخش آنژیوگرافی و همچنین بخش جراحی اورولژی و بخش سنگ شکن کلیه می باشد. بی تردید پیشینه و سابقه افتخارآمیز حضور و مساعدت مالی و فنی و مهندسی جمهوری اسلامی ایران در بخش های زیربنایی و انجام پروژه های مهم و ملی تاجیکستان بویژه در پروژه های تونل استقلال و نیروگاه برق آبی سنگ توده دو ، اسباب جلب اعتماد جانب تاجیک به سطح توانمندی فنی و مهندسی ایران را فراهم آورده و این مهم به عنوان سرمایه و پشتوانه ای مهم در مشارکت در انجام سایر پروژه های مشابه مد نظر جانب تاجیک، قرار خواهد گرفت. همچنین قرابت جغرافیایی دو کشور در مقایسه با دیگر کشورها و همچنین وجود امکانات ارتباطی نسبتا مناسب در بخش های جاده ای، ریلی و هوایی و برقراری سه پرواز هفتگی بین دو کشور که پیش بینی می شود در آینده نزدیک تا چهار پرواز ارتقاء یابد، از جمله امتیازاتی است که در توسعه مناسبات دو کشور بویژه در بخش های اقتصادی و تجاری واجد تأثیر به سزایی بوده است. همچنین امکانات و ظرفیت های جمهوری اسلامی ایران در حوزه ها و عرصه های مختلف از جمله بخش های صنعتی، فنی و مهندسی، ریلی، بندری و کشتیرانی و مواردی نظیر آنها، موضوع مهم دیگری است که تاجیکستان به عنوان یک فرصت بر آن وقوف کامل داشته و از آن بهره مند گردیده است.
در پایان سخن لازم می دانم از فعالیت ها و مساعدت های انسان دوستانه کمیته امداد امام خمینی ( ره ) که با تأسی به روش و منش بنیانگذار فقید و کبیر آن، حضرت امام خمینی ( ره ) و در راستای حمایت از مستضعفان و محرومان بویژه در امر ترویج خود اشتغالی و اشتغالزایی صورت پذیرفته و با انجام اقدامات موثر از جمله راه اندازی کارگاه های دوزندگی و آموزش آن و همچنین ارائه وام به منظور ایجاد اشتغال و مواردی نظیر آن که بی تردید آثار و برکات آن همانند سایر خدمات این نهاد همواره در این کشور جاری و ساری خواهد بود، مراتب تقدیر و سپاسگزاری خویش را ابراز نمایم.