رویدادهای مهم این روز در تقویم خورشیدی
رگزاری انتخابات اولين دوره مجلس شورای ملي در ايران (1285 ش)
پس از صدور فرمان مشروطيت و تصميمگيري درباره تأسيس مجلس شوراي ملي، در روز 25 شهريور 1285ش، دوره نخست انتخابات مجلس در تهران و سراسر كشور برگزار شد. انتخاب چنين روزي كه با 27 رجب 1324 ق، سالروز مبعث پيامبر اسلام(ص) همزمان بود، در جلسه روزهاي گذشته اشراف و اعيان به تصويب رسيده بود. نمايندگان دروه اول بر اساس ماده نخست نظامنامه تدوين شده، نه بر اساس رأي مردم، كه با رأي اصناف، شاهزادگان، علما، تجار و ملاّكين انتخاب مي‌شدند. با اين تصور كه هر صنف و طبقه، بهتر از سايرين، نسبت به مشكلات خود، آگاه است. همچنين از تهران سي و دو نفر و از ساير شهرستانها، به ميزان جمعيت بين شش تا دوازده تن برگزيده شدند. حداكثر نمايندگان مجلس نيز برابر نظامنامه، دويست نفر بود.
سقوط ديكتاتوری رضاخان ميرپنج و آغاز سلطنت "محمدرضا پهلوی" با حمايت انگليس (1320 ش)
پس از تهاجم ارتش سرخ شوروي از شمال و ارتش انگليس از غرب و جنوب به ايران و اشغال نظامي كشور در جريان جنگ جهاني دوم، رضاخان در 25 شهريور 1320، پس از شانزده سال ديكتاتوري و استبداد مجبور به استعفا گرديد و فرزندش محمدرضا پهلوي را به جانشيني خويش برگزيد. در اين حال، رضاخان ميرپنج، با دزديدن جواهرات سلطنتي متعلق به مردم ايران، با خانواده خود به اصفهان گريخته، از آنجا ابتدا تصميم داشت به هندوستان يا ژاپن و سپس به شيلي رود، ولي در طي سفر به او اطلاع دادند كه دولت انگليس با رفتن او به هندوستان مخالف است. سرانجام رضاخان را با خفّت و خواري به جزيره "موريس" در اقيانوس هند و پس از مدتي به "ژوهانسبورگ" در آفريقاي جنوبي تبعيد كردند. به گفته انگليسيها مهرهاي را كه خود آورده بوديم، خود نيز برديم. پس از استعفاي اجباري او از سلطنت، جلسه فوقالعاده مجلس شوراي ملي برگزار شد و محمدرضا به پادشاهي رسيد. اشغالگران نيز كه او را فردي خام، كمتجربه، ترسو و مطيع ديدند، با اين تعهد كه با متفقين همكاري كند، وي را تاييد كردند
رحلت واعظ و خطيب شهير "شيخ مرتضي انصاری قمي" (1353ش)
حجتالاسلام مرتضي بن محمدحسين انصاري قمي، از نسل زكريابن آدم اشعري قمي، در سال 1284ش (1323ق) در قم به دنيا آمد و به فراگيري علوم اسلامي پرداخت. وي پس از آن از محضر آخوندملاعلي همداني، سيدمحمدتقي خوانساري و ميرزا محمد همداني استفاده برد و مباني علمي خويش را استوار ساخت. حجتالاسلام انصاري از آن پس به ترويج و نشر اسلام، مبارزه با فرقههاي گمراه، اقامه جماعت و ترويج دين در قم و گرگان و نقاط ديگر ايران پرداخت و دهها سال از عمر خود را در اين راه صرف كرد. وي خطيبي توانا و سخنوري فصيح و بليغ و از جمله وعاظ بود و به اهل بيت(ع) ارادت زيادي داشت. حجتالاسلام شيخ مرتضي انصاري، براي تبليغ به بسياري از نقاط ايران سفر كرد و با گروههاي مخالف، مجادله و مباحثه مينمود. اين خطيب و سخنور مسلمان سرانجام در بيست و پنجم شهريور 1353ش برابر با 28 جماديالاخر 1394ق در 69 سالگي بدرود حيات گفت و در قبرستان شيخان قم نزديك قبر زكريا بن آدم به خاك سپرده شد.
صدور اعلاميه روحانيان مبني بر ادامه مبارزات تا درهم شكستن پايه های رژيم طاغوت (1356 ش)
مبارزه روحانيان مبارز با رژيم پهلوي كه تقريباً از سال 1342ش به صورت جدي آغاز شده بود، در دوران حكومت آموزگار وارد مرحله جديد شد، حركتي كه سراسر ايران را فرا گرفت. در اين راستا، نخستين اعلاميه شديداللحن و كوبنده روحانيون مبارز ايران بر ضد رژيم پهلوي در 25 شهريور 1356 انتشار يافت. در اين اعلاميه آمده بود: "روحانيون مبارز ايران به منظور درهم شكستن پايههاي رژيم ديكتاتوري و برقراري عدالت اجتماعي و آزادي، تاسرحد رسيدن به جامعه توحيدي، همراه و همگام با ملت مسلمان ايران، به مبارزه پيگير و خستگيناپذير خود ادامه خواهند داد".
وقوع زلزله شديد در طبس (1357 ش)
در غروب روز 25 شهريور 1357، زلزله شديدي شهرستانهاي جنوب استان خراسان را به لرزه درآورد. اين زمين لرزه بيش از 20000 كشته و مجروح بر جاي گذاشت. همچنين غير از شهر طبس كه با خاك يكسان شد، نزديك به يكصد روستاي بزرگ و كوچك به كلي از بين رفت و 90 درصد ساكنان آن مجروح يا كشته شدند.
درگذشت اديب و نويسنده معاصر "سيدابوالقاسم انجوي شيرازی" (1372 ش)
استاد سيدابوالقاسم انجوي شيرازي در سال 1300 ش در شيراز به دنيا آمد. پس از پايان تحصيلات به فعاليتهاي سياسي روي آورد. بعدها با دولت مصدق همكاري داشت و پس از كودتاي 28 مرداد 32، همراه با رييس دولت زنداني شد. استاد انجوي شيرازي از سال 1327 به روزنامهنگاري روي آورد و بر اثر نگارش مقالات انتقادي دستگير و تبعيد گرديد. وي از چهل سالگي به گردآوري اسناد و ميراث فرهنگي مردم پرداخت و از آن پس وارد راديو شد و "فرهنگ مردم" را در برنامههاي راديويي پيگيري كرد كه حاصل اين برنامهها، چاپ ده جلد از اين مجموعه است. همچنين تمثيل و مَثل، بازيهاي نمايشي و سفينه غزل از جمله آثار اوست. استاد انجوي شيرازي سرانجام در 25 شهريور 1372 در 72 سالگي درگذشت.
اهداء نشان افتخار يونسكو به نهضت سوادآموزی (1378 ش)
جايزه مالكوم آديشه شيا در سال 1378 كه براي نخستين بار از سوي سازمان يونسكو به جمهوري اسلامي ايران به دليل طرح خدمات مكاتبه‌اي سازمان نهضت سوادآموزي اعطاء شد. اين جايزه به خاطر نوآوري در برنامهِ پس از سوادآموزي و آموزش مداوم بزرگسالان خصوصاً از طريق آموزش از راه دور اعطاء گرديد. تأكيد اين طرح بر زنان و دختراني كه داراي آموزش پايه بوده و قادر به ادامه تحصيلات نمي‌باشند، بوده است.
روز بين المللي حفاظت از لايه اُزن
روز جهانی حفاظت از لایه ازن شاید در مقایسه با بسیاری از رویدادهای بین المللی تاریخچه چندان طولانی نداشته باشد. ماجرا به سال۱۹۹۴ برمی گردد، در آن سال کشورهای عضو مجمع عمومی سازمان ملل، پذیرفتند تا روزی را برای حفاظت از لایه ازن نام گذاری کنند. از آن به بعد همه کشورها متعهد شدند که به تدریج برای تولید ابزار و وسایل خود از موادی استفاده کنند که به لایه ازن آسیب نرساند. هدف از این برنامه حفظ این لایه حیات بخش برای ما و نسل های آینده است.
رحلت علامه سيد مرتضي عسگری 1386( ش)
علامه سید مرتضی عسکری در سال 1293 شمسی در سامراء در خاندان علم و دانش پرور عریقی متولد شد. پدر بزرگوار ایشان، آیت الله سید محمد حسینی معروف به شیخ الاسلام فرزند آیت الله سید اسماعیل شیخ الاسلام و داماد آیت الله میر محمد شریف عسکری تهرانی معروف به خاتمة‌المحدثین بود. ایشان از ده سالگی به حوزه های علوم دینی پای گذاشت، مقدمات و بخش هایی از سطوح را در همان شهر تحصیل کرد و در سال 1310 شمسی در عصر مرجعیت آیت الله العظمی حائری به حوزه علمیه قم مشرف و ادامه دروس سطوح را در محضر بزرگانی همچون آیت الله شیخ محمدحسین شریعتمدار ساوجی و آیت الله سید شهاب الدین مرعشی در فقه و اصول و لمعه و قوانین و رسایل و مکاسب و بخشی از کفایه را تعلم کرد. وي سپس از آنجا به سامراء بازگشت و ادامه کفایه و فقه اجتهادی و اصول خارج را از اساتید بزرگ آن شهر از جمله آیت‌الله آقا میرزا حبیب الله اشتهاردی و آیت‌الله سید محمدرضا شوشتری تحصیل کرد.از بزرگترین کارهای علامه تحقیقات نوینی است که شهرت ایشان بیشتر مرهون آن است. این تحقیقات کارهای نو و روشهای نوینی در تحقیقات اسلامی پدید آورد و در واقع راه نوینی در تبیین اسلام شیعی و دفاع از آن بود. اولین نمونه از این گونه تحقیقات در سال 1375ه.ق به نام "عبدالله بن سبا و اساطیر اخری" نشر یافت که در عالم اسلام شهرت یافت و تاثیرگذار شد و در مجله الازهر، دو مقاله و نقد در مورد آن نوشته شد.این کتاب تا حدود 4 جلد ادامه یافت. بعد از ان "خمسون ومئة صحابی مختلق"(يكصد و پنجاه صحابى ساختگى) در سه جلد و "معالم المدرستین" در 3 جلد و "القران الکریم و روایات مدرستین"در 3 جلد و سر انجام محموعه بزرگی از رساله های کوچک به نام بر گستره کتاب و سنت، بخشی از تالیفات ایشان می‌باشد. این کتابها به زبانهای انگلیسی، فارسی ، ترکی و اردو و بخشی از آنها به زبانهای ایتالیائی، روسی و ... ترجمه و نشر شده اند.
درگذشت جعفر پتگر،استاد نقاشی( 1384 ش)
جعفر پتگر در سال ۱۲۹۹ در شهر تبریز به دنیا آمد و در همان شهر به هنرستان «صنایع مستظرفه» رفت. در همان جا به فراگیری دوره مقدماتی نقاشی پرداخت. در اردیبهشت ۱۳۱۲ در تهران به هنركده «هنر های جدیده» وابسته به اداره صناعت وارد شد و پنج سال نیز در آنجا تحصیل كرد. همان سال به تهران آمد و در دانشكده هنر های زیبا مشغول به تحصیل شد. همان سال ها بود كه او و برادر بزرگ ترش، تصمیم گرفتند نام فامیل خود را از «برادران اكبری» به نامی كوتاه تر تبدیل كنند. علی پتگر فرزند استاد جعفر پتگر می گوید: «پدرم به كمك استادانش مثل آقای كسروی، نام فامیل خود را عوض كردند و گذاشتند پتگر، پتگر كلمه ای اصیل و ایرانی است كه در نقوش تخت جمشید هم به كار رفته است. كلمه پیكر تغییر شكل یافته كلمه پتگر است.» علی اصغر پتگر برادر استاد جعفر نیز نقاش بود. استاد جعفر در سن ۲۶ سالگی نخستین نمایشگاه خود را برگزار كرد. آن نمایشگاه گروهی بود و عنوان نخست آن به جعفر پتگر اهدا شد. استاد جعفر پتگر دو كتاب به نام های «مرز های هنر و انسان» و «هنر و ابدیت» نوشته است. هشت اثر او در موزه هنر های معاصر وجود دارد. جعفر پتگر و برادرش علی اصغر پتگر از سال ۱۳۱۹ آموزشگاه هنر داشتند كه تا ۱۳۷۰ نیز این آموزشگاه فعال بود. جعفر پتگر گاهی برای مجله ها مقاله می نوشت و كاریكاتور می كشید.
همزمان با پایان المپیک آسیایی در تهران اعلام شد: (1353ش)
ایران با 36 مدال طلا، 28 نقره و 17 مدال برنز مقام دوم و قهرمانان ژاپن و جمهوری خلق چین اول و سوم شدند
قرارداد 54 میلیارد ریالی برای احداث بزرگترین مجتمع بذری ایران با یک کنسرسیوم ایتالیایی امضا شد(1354ش(
مقارن ساعت 19 و 36 دقیقه و 49 ثانیه بعد از ظهر زلزله شدیدی شهرستانهای جنوب خراسان را به لرزه درآورد(1357ش)
و بیش از ده هزار کشته و مجروح برجای گذشت و شهر طبس و بسیاری از روستاهای آن به صورت ویرانه ای درآمدند. از طرف دولت کمیته ای ویژه مرکب از وزیر مشاور در امور اجرائی، وزیر کشور، وزیر کشاورزی، وزیر شهرسازی و مسکن، وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و مدیرعامل شیر و خورشید برای کمک به آسیب دیدگان مأمور شدند.
سالار الدوله و یارمحمدخان کرمانشاهی با سپاه خود روانه سنندج شدند (1291ش(
..........................................................................................................................................
رویدادهای مهم این روز در تقویم هجری
درگذشت "ابوعلی قیروانی" شاعر و ادیب(456 ق)
ابوعلی قیروانی شاعر،ادیب و منتقد مراکشی در سال390 ق در مراکش به دنیا آمد. از کودکی به فراگیری شعر و ادب و دیگر علوم رایج زمان خود پرداخت. پس از آن به منظور شرکت در مجالس درس دانشمندان برجسته، به قیروان، واقع در جنوب تونس که در آن زمان مهد تمدن اسلامی در شمال آفریقا و اندلس به حساب میآمد، رفت و مهارت خاصی در عرصهی شعر و ادب به دست آورد. اشعار قیروانی که بیشتر در معانی، مدح، وصف و غزل است، تصویری از مراحل مختلف زندگی اجتماعی و ادبی او را ترسیم میکند. او شیوهی تازهای در نقد آثار ادبی به وجود آورد به طوری که نقد را که تا پیش از آن در حد مقدمه و توضیح بود تا حد مکتبی معتبر و قابل توجه اعتبار بخشید. از قیروانی آثاری به صورت خطی و چاپی بر جای مانده است که از آن میان میتوان به کتبی دربارهی شناخت صنایع شعری و شاعران قیروان اشاره کرد. ابوعلی قیروانی به هنگام مرگ 66 سال داشت.
به وجود آمدن اولين وزارت امور خارجه در ايران در زمان "فتحعلي شاه قاجار" (1237 ق)
سابقه فعاليت وزارت امور خارجه ايران به دو قرن مي‌رسد. تا پايان قرن 18 ميلادي، امور مربوط به روابط خارجي ايران توسط رجالي اداره مي‌شدكه عمدتاً در دربار مستقر بودند و كشور، چيزي به نام وزارت خارجه نداشت. اما از ابتداي قرن نوزدهم كه انتصاب سفراي ايران در كشورهاي خارجي و يا پذيرش سفيران خارجي در ايران آغاز شد، كثرت امور مربوط به سياست خارجي و نمايندگان سياسي متعددي كه از سوي دولتهاي بيگانه وارد ايران مي‌شدند، سبب شد كه دولت ايران به فكر تأسيس وزارتخانه جديد «امور خارجه» بيافتد. از اين رو فتحعلي شاه قاجار در 1809 ميلادي / 1224 ه . ق فرمان تأسيس دفتري را صادر كرد كه با عنوان «امور خارجي» كار مراوده با نمايندگان دولتهاي خارجي در ايران، دريافت نامه‌‌ها، مرسولات سلاطين خارجي و قرائت آنها در حضور شا ه و تهيه پاسخ آنها و يا ترتيب اعزام نمايندگان ايراني به كشورهاي خارجي را بر عهده گرفت. متعاقب تشكيل اين دفتر «ميرزارضاقلي‌خان نوائي» موسوم به «منشي‌الممالك» به دستور فتحعلي شاه سرپرست اين دفتر شد. منشي‌الممالك كه در آن زمان وزارت داخله را اداره مي‌كرد، با حفظ سمت، مدت 12 سال در دربار ايران تصدي «دفتر امور خارجي» را نيز بر عهده داشت. اما روابط خارجي ايران تنها در اعزام نمايندگان ايراني به خارج و يا پذيرفتن نمايندگان خارجي در ايران خلاصه نمي‌شد و حضور ايران در صحنه روابط بين‌‌المللي و ضرورت مواجهه با تحولات جهان ايجاب مي‌كرد كانون تصميم‌گيري‌هاي ايران در عرصه سياست خارجي فراتر از يك دفتر تحت پوشش دربار باشد. از اين رو در اكتبر 1821 م / 1237 ه . ق فتحعلي‌شاه رسماً دستور تأسيس وزارت امور خارجه ايران را صادر كرد. اين وزارتخانه تأسيس شد و «ميرزا عبدالوهاب خان نشاط اصفهاني» به عنوان اولين وزير خارجه ايران منصوب گرديد.
.........................................................................................................................................
رویدادهای مهم این روز در تقویم میلادی
شهادت شيخ "عمر مختار" رهبر قيام ضد استعمار ايتاليا در ليبي(1931م)
شيخ عمر مختار، مجاهد استعمارستيز و مبارز مسلمان ليبيايى در سال 1858م به دنيا آمد. وي پس از فراگيري قرآن و دروس ديني به عنوان شيخ و بزرگ قبيله و ناحيه خود تعيين شد. شيخعمر مختار مدتي در سودان به ارشاد و هدايت مردم پرداخت و در سال 1911م به زادگاهش مراجعت نمود. با هجوم ارتش متجاوز ايتاليا به كشور ليبي و استقرار در منطقه بن غازيِ ليبي، عمرمختار رهبري جنبش مليِ ضدايتاليايى را برعهده گرفت و مبارزات استعمار ستيزانه خود را به همراه مردم محروم منطقه آغاز كرد. وي طي سالهاي مبارزه، تلفات زيادي بر قواي بيگانه وارد كرد تا اين كه ايتالياييها بر او غلبه كردند. شيخ عمر مختار درنهايت در 11 سپتامبر سال 1931م اسير سپاه ايتاليا شد و پس از يك محاكمه صوري، وي را در 16 سپتامبر 1931 در 73 سالگي به دار آويختند.
درگذشت "فرانسوا فِنِلون" خطيب و نويسنده برجسته فرانسوي (1715م)
فرانسوا دوسالينْياك دولاموت فِنِلون، خطيب و نويسنده برجسته فرانسوي در اول ژانويه 1651م به دنيا آمد. از كودكي، برايش تحصيل در رشتههاي علوم الهي در نظر گرفته شد و پس از پايان اين تحصيلات، در 24 سالگي به سِلك كشيشان درآمد. فنلون سه سال بعد به رياست مدرسه كاتوليكهاي جديد در پاريس رسيد و در اين مقامْ وظيفه خود را با چنان درايت، ملايمت و نزاكتي انجام داد كه در جامعه به صورت شخصيتي ممتاز معرفي گشت. او در همين دوره رسالهاي در تربيت دختران انتشار داد كه در آن، اصول بسيار جديد تربيتي با واقع بيني عرضه شده بود. اين رساله سودمندترين اثر درباره تعليم و تربيت است كه از قرن هفدهم ميلادي باقي مانده و الهامبخشِ متفكرانِ پس از فنلون نيز قرار گرفته است. وي پس از چندي با شركت در بحثهاي فلسفه، در اصول منطق نيز تسلط زيادي يافت و در عين حال به مطالعه راههايى پرداخت كه فن خطابه را موثرتر و قانعكنندهتر سازد. فنلون در مجالس وعظ و خطابه، سخنرانيهاي بسيارجالب توجه ايراد مي‌كرد و در مقام رياست هيأتهاي تبليغي، زمينه را براي بسط مذهب كاتوليك در مناطق مختلف فراهم ساخت. فنلون در سال 1697م كتابي با عنوان توضيح حِكَم قدّيسين را منتشر كرد. وي در اين كتاب، ترك نفس، رياضت و عشق الهي و فناي مطلق را مبناي مذهب خود قرار داده و عشق محض را در درون بشر، بدون انتظار هيچ گونه اجر و پاداش دنيوي و اخروي و توقع پيروزي و سعادت ابدي، اصل اعتقاد مذهبي دانسته بود. كتاب فنلون از جاذبه خارقالعادهاي برخوردار بود اما اثري در مخالفت با مذهب رايج زمان به شمار آمد. از اين رو از جانب كليسا محكوم شد و به تبعيد رفت. وي چند سال بعد كتاب نامه‌‌ها را كه در آنْ اصول عقايد خود را به قالب مذهب رايج درآورده بود، انتشار داد و آن، شامل ارشادهايى است در طريق زهد و ترك نفس، كه خود اولين كسي بود كه آن را به كار ميبست. آن چه در فنلونْ مردم را مجذوب خود ميساخت، بيشترْ شخصيت او بود تا اصول عقايدش. وي شخصيتي حساس داشت و در عين حال جدي، با نزاكت و ادب دوست، ظريفْ طبع، بُردبار و طرفدار هنر و تئاتر بود. در قرن هجدهم از وجود فنلون چهرهاي افسانهاي ساخته شد. شخصيتي انساني كه از نظر مذهب كاتوليك، روحانيِ آزادي خواهي به شمار آمده است. فرانسوا فنلون سرانجام در 16 سپتامبر 1715م در 64 سالگي درگذشت.
مرگ "الكساندر پوپ" شاعر و فيلسوف معروف انگليسي (1744م)
الكساندر پوپ، اديب شهير انگليسي در 28 فوريه 1688م در خانوادهاي ثروتمند در لندن به دنيا آمد، اما به علت وجود نقص عضو در جسم وي، پدر و مادرش او را در خانهاي خارج از شهر تحت تربيت قرار دادند و وسايل تحصيلات جدي او را فراهم ساختند. پوپ در پانزده سالگي به زبانهاي يوناني، لاتيني، فرانسوي و ايتاليايى تسلط يافت و در 23 سالگي منظومهاي علمي و تحقيقي انتشار داد كه در آن به منتقدان، حسن نيت در نقد را همراه با خوي مسالمتآميز پيشنهاد مينمود. اما مخالفان با لحني تند به اين اثر تاختند و همين امر عكسالعملهاي كينهتوزانهاي در پوپ پديد آورد كه پيش از آن در طبعش نبود. به طوري كه بعدها به سرودن اشعار هجوآميز پرداخت و آنها را در چندين جلد منتشر كرد. وي در دورهاي رشد كرد كه آن چيزي كه بيش از ذوق و ظرافت و هنر در عالم ادب اهميت داشت منطق و استدلال بود و به همين جهت، در آثار پوپ اين جنبه اهميت فراواني يافته است. پوپ سخت تندخو و در ارائه مطالب و روشهاي ادبي و فلسفي، كوتاه و روشن و صريح بود. او همچنين علاوه بر سرودن شعر، منتقد بزرگي نيز به شمار ميرفت و در محدوده سبك و شيوه كار و احساسِ عصرِ خويش، استادي بلندپايه محسوب ميشد. پوپ از سال 1715م به ترجمه ايلياد و سپس اوديسه، اثر معروف هومر، شاعر تواناي يونان پرداخت. ترجمه اين دو اثر، پوپ را در رديف مشهورترين شاعران انگلستان قرار داد و در عين حال، وي را به ثروتي عظيم رسانيد. پوپ در زبان شعر وسواس و دقت فوقالعاده داشته و صحّت خاصي به كار برده است و به سبب همين خصوصيت، اشعار او به كشور فرانسه راه يافته و راه نفوذ و ادبيات انگليسي را در خارج از كشور گشوده است. شعر پوپ از حساسيت فروان نيز برخوردار است و افكار ظريف و پاكي و صفا و استحكام آنها، بناهاي اصيل انگليسي را به ياد ميآورد. پوپ هنرمندي است كه به تسلّط در كار واقف بوده، اما هر دم كوشيده است تا باز بهتر كار كند. دقت و كوشش و رعايت قواعد زبان، بيهيچ شكّي او را در رأس شاعران و نويسندگان كلاسيك انگليسي قرار داده است. درباره او گفتهاند: سالهاي زيادي بايد بگذرد تا ادبيات بتواند شاعري نظير او به دست آورد. حتي عنوان كردهاند كه: پوپ بهترين شاعر انگلستان و در عصر ما، بهترين شاعر جهان است. از آثار وي ميتوان مقالهاي درباره نقد، ربودن يك تار مو، منظومه جنگل وينزر، مقالات اخلاقي و مقاله درباره انسان (در دفاع از خداشناسي) را نام برد. الكساندر پوپ سرانجام در شانزدهم سپتامبر 1774م در 56 سالگي درگذشت.
روز ملي و استقلال كشور "مكزيك" از استعمار اسپانيا (1821م)
كشور مكزيك با 1/958/201 كيلومتر مربع در امريكاي مركزي در كنار درياي كارائيب و در همسايگي ايالات متحده امريكا، گواتمالا و بليز واقع شده است. جمعيت مكزيك در حدود 100 ميليون نفر است كه عمدتاً كاتوليك مذهبند. پايتخت اين كشور، مكزيكوسيتي و واحد پولش پزوي مكزيك ميباشد. اكثريت سكنه مكزيكْ نژاد دورگه داشته و به زبان اسپانيايى صحبت ميكنند. پيشبيني ميشود جمعيت مكزيك تاسال 2025م بيش از 130 ميليون نفر گردد. از شهرهاي مهم مكزيك، گوادالاخارا و پوئبلا است. مكزيك به همراه ديگر كشورهاي منطقه تحت استعمار اسپانيا قرار داشت كه در 16 سپتامبر 1810م پس از 300 سال استعمار اسپانيا با مبارزات پيگير مردم، استقلال مكزيك اعلام گرديد، اما با عكسالعمل ارتش اسپانيا، اين مسئله منتفي شد. در 24 اوت 1821، استقلال مكزيك عملاً به اجراء گذاشته شد و سه سال بعد، با تصويب قانون اساسي، كشورِ مكزيك، با نظام جمهوري فدرال، مركب از 19 ايالت،4 منطقه و ناحيه فدرال شكل گرفت. در سال 1845 با شورش ساكنان امريكائيِ ايالتِ تگزاس در مكزيك، اين ايالت به امريكا ملحق گرديد. جمهوري فدرال مكزيك، دو مجلس قانونگزاري دارد.
استفاده از تانك براي اولين بار در جنگ متفقين عليه آلمان ها (1916م(
درگذشت دكتر "رونالْدْ راس" پزشك انگليسي و كاشف عامل بيماري مالاريا (1932م)
سِر رونالْدْ راس، پزشك و محقق انگليسي در سيزدهم مه 1857م در منطقه آلمورا در نزديك كشور نپال و در خانوادهاي انگليسي - هندي به دنيا آمد. وي در كودكي راهي انگلستان شد و پس از طي دروس مقدماتي و متوسطه، موفق به اخذ دكتراي پزشكي گرديد. راس مدتي به خدمت در سازمان بهداري در هند مشغول بود ولي به دليل علاقه به تحقيق، درصدد كشف عامل بيماري مالاريا برآمد و به اين فكر افتاد تا نقش و دخالت بشر را در هدايت اين بيماري كشف نمايد. گرچه در سال 1880 دكتر چارلز لاوران عامل بيماري و نيز نقش پشه در انتقال اين بيماري را كشف نموده بود اما تحقيقات راس در اين زمينه و نيز درباره نحوه از بين بردن پشه بود تا بتواند بيماري مالاريا را كنترل نمايد به همين دليل راس انواع پشهها را جمعآوري مي‌كرد و پس از شناسايى اعضاي بدن آنها، سرانجام در سال 1897م، عامل بيماري مالاريا را در نوعي پشه موسوم به آنوفل يافت. پس از اين كشف، مالاريا از صورت يك بيماري مخوف و كشنده خارج شد و امكان جلوگيري از ابتلا و شيوع آن ممكن گرديد. خدمت راس در كشف عامل بيماري مالاريا و تلاش در جهت پيشگيري و درمان اين بيماري، باعث نجات جان بسياري از انسانها گرديد و به جهت تحقيقات ارزنده اين محقق انگليسي، جايزه نوبل پزشكي و فيزيولوژي در سال 1902م به راس اعطا شد. رونالد راس سرانجام در شانزدهم سپتامبر 1932م در 75 سالگي درگذشت.
محاصره "ورشو" پايتخت لهستان توسط ارتش آلمان در آغاز جنگ جهاني دوم (1939م)
با آغاز رسمي جنگجهاني دوم در اول سپتامبر 1939م حمله نيروهاي آلمان نازي به لهستان نيز از پانزدهم سپتامبر شروع شد و اين شهر در 16 سپتامبر به محاصره ارتش نازي درآمد. فرداي آن روز نيز، ارتش سرخ شوروي به خاك لهستان يورش برد و مناطق وسيعي از اين كشور را به تصرف خود درآورد. با وجود آن كه لهستانيها از دوطرف مورد حمله آلمان و شوروي قرار گرفته بودند، ولي از شهر ورشو به سختي دفاع كردند. اما سرانجام در 27 سپتامبر همان سال و پس از يازده روز مقاومت و كشته شدن عده زيادي از مدافعانِ ورشو، محاصره اين شهر با سقوط و تصرف آن به دست نيروهايِ آلمان نازي پايان يافت. پس از اشغال لهستان، بر اساس توافقنامه سري آلمان و شوروي كه قبل از اين حمله امضا شده بود، لهستان بين اين دو كشور تقسيم شد.
تأسيس فدراسيون مالزي در جنوب شرقي آسيا (1963م)
بعد از جنگ جهاني دوم، نيروهاي اشغالگر ژاپن از مناطق اشغالي در جنوب شرقي آسيا خارج شدند. در همين زمان شكلگيري جنبشهاي استقلالطلبانه و از سوي ديگر غيرممكن بودن تداوم سياستهاي استعماري بريتانيا، انگلستان تأسيس فدراسيوني مركب از 11 سلطاننشين مالايا پيشنهاد نمود كه با مخالفت مردم منطقه روبهرو شد. با اين حال، سه سال بعد در سال 1948م فدراسيون مالايا به وجود آمد و در سال 1957م به استقلال رسيد. اين فدراسيون با پيوستن مناطق سنگاپور، برونئي، صباح، ساراواك و مالايا در 16 سپتامبر 1963م به فدراسيون مالزيا تغيير نام يافت. با اين وصف، در سال 1965م سنگاپور و در سال 1977م برونئي از اين فدراسيون جدا شده و استقلال يافتند. كشور مالزي مركب از 13 ايالتِ مستقل ميباشد و داراي نظام سلطنتي دورهاي است و مدت سلطنت هر پادشاه 5 سال ميباشد.
درگذشت "احمدشاه مسعود" نظامي برجسته و سردار مبارز افغاني (2001م)
حمد شاه مسعود، نظامي برجسته و مبارز معروف افغاني در سال 1952م در شمال افغانستان به دنيا يا آمد. وي پس از طي تحصيلات متوسطه راهي كابل شد و از دانشگاه اين شهر در رشته مهندسي فارغالتحصيل گرديد. احمد شاه مسعود در بيست سالگي به عضويت حزب جمعيت اسلامي درآمد و پس از چندي به فرماندهي شاخه نظامي حزب رسيد. وي همزمان با يورش ارتش سرخ شوروي به خاك افغانستان، وارد عرصه جهاد و پيكار بر ضد اشغالگران شوروي شد و تا زمان عقبنشيني و شكست شوروي، لحظهاي از مبارزه دست نكشيد و اسلحهاش را بر زمين نگذاشت. اما خروج نيروهاي شوروي، سرآغاز تفرقهها و درگيريهاي متعدد داخلي گرديد كه در نهايت به شكلگيري گروهك طالبان و ايجاد جبهه متحد اسلامي عليه آن انجاميد. در اين ميان، احمد شاه مسعود با بهرهگيري از تجارب طولاني خود در جنگ، به وزارت دفاع و فرماندهي نظامي ائتلاف ضدطالبان انتخاب شد و ضربات مهلكي بر گروهك طالبان وارد آورد. هرچند مسعود معتقد به گفتگو براي بازگشت آرامش به افغانستان بود، با اين حال اين خواسته وي به دليل مخالفت طالبان عملي نگرديد و جنگهاي داخلي افغانستان ادامه يافت. احمد شاه مسعود در طول بيش از بيست سال مبارزه و جهاد با كمونيستها و گروهك طالبانْ خواهان استقرار دولت اسلامي بود و در اين راه از هيچ كوششي دريغ نميكرد. احمدشاه مسعود سرانجام در نهم سپتامبر 2001م از سوي دو نفر كه خود را خبرنگار آژانس خبري عربنيوز معرفي كرده بودند مورد سوء قصد واقع شد و يك هفته بعد بر اثر شدت جراحات وارده، در 16 سپتامبر 2001م در 49 سالگي درگذشت. امروزه از احمدشاه مسعود در افغانستان به عنوان قهرمان ملي ياد ميشود.
